YOK OLUP GİDEN DATÇA KÜL­TÜ­RÜ­MÜZ P A L A M U T L A R I M I Z (2)

Dat­ça­mı­zın eko­no­mik sos­yal, kül­tü­rel ya­şa­mın­da bunca etken olmuş, kül­tü­rel izler bı­rak­mış ,son yıl­lar­da öksüz çocuk gibi or­ta­lık­lar­da ka­la­kal­mış pa­la­mut me­şe­mi­zin öy­kü­sü biraz uzun­ca ola­cak..
kat­la­nı­ve­rin, din­le­yi­ve­rin artık... O bize za­ma­nın­da çok kat­lan­mış..
Önce üs­tün-kö­rü ta­nı­ta­lım..?Hak­kın rah­me­ti­ne ka­vuş­tur­mak üzere ol­du­ğu­muz bu mü­ba­rek ağa­cı­mı­zı..
Boyu 20 met­re­ye kadar uza­ya­bi­li­yor..?Ekim - Kasım ay­la­rın­da mey­ve­le­ri top­la­nı­yor ve mey­ve­nin ka­bu­ğu üze­rin­de­ki p ü r ç ü k denen, asıl eko­no­mik de­ğe­ri olan , T a n e n denen kim­ye­vi madde ih­ti­va eden madde ku­ru­tu­lup, ka­bu­ğun­dan sıy­rıl­dık­tan sonra sa­tı­şa arz edi­li­yor.. Yani de­ğer­li olan p ü r ç ü ğ ü ..
Pa­la­mu­dun ya­ba­ni­si­ne Datça'da P ı y n a r (Pınar) veya ç ı t ı r de­ni­yor..
Neden ç ı t ı r ...?
Çünkü yan­dı­ğı zaman ç ı t ı r - ç ı t ı r ses­ler çı­ka­rı­yor..
Ya­ba­ni me­şe­nin odunu çok sert ve kıy­met­li..
Halen daha Dat­ça­lı­nın odun ih­ti­ya­cı­nı kar­şı­lar bu mü­ba­rek ç ı t ı r ..
Ya­ba­ni pa­la­mut( çıtır) Dat­ça­lı­nın özel ha­ya­tı­na öyle gir­miş­tir ki..
Taze, kö r p e cinsi la­tif­le­re ç ı t ı r denir..
Hatta ve hatta ya­ba­ni pa­la­mut - pıy­nar -çı­tır , Dat­ça­lı üze­rin­de öyle derin ve hazin izler bı­rak­mış­tır ki..
Datça tür­kü­le­ri­ne bile konu ol­muş­tur.. Öy­kü­sü 1930' ?lu yıl­lar­da Eski Datça ma­hal­le­li , gü­zel­ler gü­ze­li N e r g i s ile onun ya­vuk­lu­su O s m a n ara­sın­da­ki Leyla ile Mec­nun öy­kü­sü­nü göl­ge­de bı­ra­ka­cak kadar an­lam­lı ya­şan­mış bir olay ,ölüm ve ay­rı­lık öy­kü­sü­dür bu tür­kü­nün ..
Hiç ama hiç unu­ta­mam..?Hadi yeri gel­miş­ken an­la­ta­yım..
Öğ­ren­ci­lik yıl­la­rım­da .. İstan­bul-Mu­ra­di­ye ma­hal­le­sin­de, Şair Nazım so­kak­ta kal­dı­ğım evde, ge­ce­nin geç bir bir sa­atin­de.. So­ka­ğa bakan pen­ce­re önün­de ders ça­lı­şır­ken...
ve de.. Datça has­re­ti ile yanıp tu­tu­şur­ken..
Radyo da .. Yurt­tan ses­ler ko­ru­sun­da.. "Şimdi de Muğ­la-Dat­ça do­lay­la­rın­dan bir türkü " diye anons edil­miş.. Din­ler­ken içli içli ağ­la­mış­tım..
Son yıl­lar­da öksüz ,yetim ço­cuk­lar gibi sağda solda, kı­yı­da ke­nar­da boynu bükük ka­la­kal­mış Pa­la­mut me­şe­mi­zin fa­zi­let­le­rin­den, me­zi­yet­le­rin­den biraz daha söz ede­lim..
Sonra da ...?ya­ba­ni pa­la­mu­du­mu­zun (çı­tır-pıy­nar) Dat­ça'­ya özgü tür­kü­sü­nü dök­tü­rü­ve­re­lim..
- Pa­la­mut mey­ve­si pelit,  Dat­ça­lı­nın kes­ta­ne­si­dir. Köze atı­lır, kes­ta­ne gibi iş­tah­la yenir..(idi...)
--P e l i t ye­nil­dik­ten sonra üze­ri­ne su içi­lir­se ağız­da tat­lım­sı bir lez­zet bı­ra­kır..?Adeta tatlı ye­ri­ne geçer.. (Ben­ce­ğiz ço­cuk­lu­ğum­da bu hazzı tat­mı­şım­dır )
--Aç­lık ve kıt­lık yıl­la­rın­da Dat­ça­lı pa­la­mut mey­ve­si­ni buğ­day gibi üğüt­müş, ununu yo­ğu­ra­rak ekmek yapıp ye­miş­tir..
Ço­cuk­lu­ğu­muz bü­yük­le­ri­miz­den , özel­lik­le 1' ?nci dünya( se­fer­ber­lik )ve 2.' nci dünya sa­va­şı anı­la­rın­da bu tür olay­la­rı din­le­mek­le geçti..
Allah bir daha bu acı­la­rı tat­tır­ma­sın Dat­ça­lı­ya..
Hadi ba­ka­lım ...
Şimdi de... Öz be öz Dat­ça­lı ,güf­te­si de, nağ­me­si de çok çok içli " "Gargı de­re­si­nin pıy­nar odunu "tür­kü­sü­nü dök­tü­rü ve­re­lim..
GARGI DERESİ ..
Gargı de­re­si­nin pıy­nar odunu..
Nacak mı kesti a yav­rım bu­du­nu.
Yi­ği­dim...Gü­ze­lim..?Gaşı gözü sür­me­lim.
Ge­le­mez­sen ben ge­li­ve­re­yim..
Sü­re­mez­sen ben sü­rü­ve­re­yim..
x x x x
Sa­ra­mad (Sarı Ahmet) da­ğın­da sı­ra­dır çam­lar..
Os­ma­nı­mın bu­dun­dan al gan­lar dam­lar..
Sen git­tin gi­de­li olmaz ak­şam­lar..
A yav­rım.. Yi­ği­dim..?Gaşı gözü sür­me­lim...
Ge­le­mez­sen ben ge­li­ve­re­yim..
(sü­recek)
Not : Türkü de kay­nak kişi. Eski Datça ma­hal­le­sin­den rah­met­li Hamdi Sarı am­ca­mız..

Okunma Sayısı: 169