PİŞTİ OLMAK YA DA PİŞPİRİK OYNAMAK…

Pişti Olmak; iki kişinin aynı anda, aynı şeyi planlamadan yapması veya iki olayın aynı anda olması gibi durumlar için kullanılır…

-Aracınızla yolda giderken, aynı renk ve modelde bir arabayla yan yana gelmeni, ya da arkalı önlü gitmeniz..

-Aynı elbiseyle, bir yerde bulunmak gibi...

Özet olarak, söylersek, aynı şeyin üst üste gelmesi diyebiliriz.

Anladığınız gibi bugün Piş oyunu hakkında yazacağız. 

PİŞTİ(PİŞPİRİK-PASTRA)

Her ulus kendi yapısına göre oyun oynar. Daha önce yazmıştık . Örneğin İngilizler pokerci, Fransızlar briççi olarak bilinir. 

Poker blöfe dayanır, Briçte ise aksine blöf faul sayılır…

Türklerin oyunu da pişti'dir.Pişti sözcüğünü; ilk kez  "kağıt oyunu" anlamında, Ahmet Vefik Paşa'nın Lügat'i Osmani'sinde görürüz.

OYUNUN KURALLARINI BİLMEYEN YOKTUR, AMA KISACA DEĞİNELİM:

-Önemli olan puan değeri olan kartları toplamaktır. Puan değeri olan kartların toplamı 13 tür…

-Karo/Güzel onlu-3, Sinek ikili 2, aslar 1x4, J(oğlanlar(1x4) tür. Rakiplerden daha fazla kart toplayınca artı  3 puan daha alınır. Yani 52 lik bir desteden 27 kart alan 3 puan fazla alır. Eşiklikte kimse sayı alamaz. Puan kartları sayılır.

-Yerde tek başına duran kartı numara değerine , rengine bakmadan aynı kağıtla almaya pişti denir. 

-Oyun genellikle 101, 151, 201 …gibi sayılarla biter. Oyunun bitmesine 16 sayıdan az kalması, iki rakip arasında 16 sayıdan az olması durumunda oyun, ileri bir sayıya sürülür. Ör. 101 de bitecek olan oyun önce 151'e,sonra 201 'e sürülebilir. Tabii burada anlaşma da olabilir. Şöyle denir  "-Tek parti 201 de biter gibi…)

KESMEK: Rakibin attığı kağıdı, aynı kağıtla, ya da J(oğlan) ile almak. Öteki adı da kağıt destesini bir yerden bölmektir. 

PİŞTİ: Tek kağıdın aynısıyla yapılır. Değeri 10 sayıdır, J ile yapılan pişti 20 puandır. 

-Başka kuralları da var. Aynı kağıttan 3 kağıt gelirse, aynı elde  4 J gelirse oyun bozulur. 

-Piştide, önemli olan kartları saymaktır. Yani hangi kağıttan kaç adet çıktı gibi..

-Yine mazeret sözü olarak"ilk elin günahı olmaz" denebilir-Aynı şekilde, kartı doğru sayan biri, boş yere kağıt atarken,"dördüncüyü bul "der.

-Bir de blöflü pişti vardır. Neyse konumuz bunlar değil zaten…

Pişti üzerine çok şey söylenebilir. Benim anlatmak istediğim, neden Türkler'e özgü bir oyun olduğudur.

-Briçte kartların (renklerin )anlamı; kupa(kör) asil sınıfı), pik(maça) savaşçı sınıfı, Karo(dinari) Orta sınıfı, sinek(trefl) köylüleri temsil ediyor…

-İşte bunlara inat, piştide , özellikle pişti çekilmesi durumunda her kağıt aynı değerdedir. Yani hepsi on puan alır. Sadece J(oğlan) 20 puandır.

-AS'lara, puan değeri olarak , oğlanla aynı değer verilmiş. Birer puan.

-Ama esnafı, orta sınıfı temsil eden(Türkiye bir küçük burjuvalar ülkesidir der Mahir çayan)  Karo(Güzel) onlu 3 puandır.

-Yine üç yapraklı yoncayı ve köylüleri  temsil eden, sinek ikili değeri 2 puandır…

-Oğlan ise, inadına As'la aynı değerdedir. Ama oğlan her şeyi alır! Piştinin en önemli kağıdıdır. Tıpkı Anadolu gibi. Kız çocuk yok sayılır da, oğlan oldu mu yüzünde güller açar ailenin(özellikle babanın!) 

Önümüzdeki günlerde, gelişmiş ülkelerin okullarında briç ve satranç üzerine yazmayı düşünüyorum.