HEY ONBEŞLİ ON BEŞLİ

Yıllardır, bu türküde geçen on beşli, yaşlarının on beş olduğu varsayımına dayanır.
Oysa işin aslı başkadır;
Osmanlının askerlik çağına gelmiş 20-21 yaş(ki o zamanlar askere alma çağı daha
fazlaydı) askeri tükenmiştir, Yeni bir kanunla 18-19 yaşındakilerin de askere alınabileceği
emirleri yayınlandı. 1 Haziran 1897 ile 22 Mayıs 1898 yılları arasında doğan ve tam 18 yaşını
doldurmuş gençlerdi bunlar.
On beşli denmesinin nedeni eski takvime göre 1315 yılında doğmuş anlamındadır…
En fazla askere alınan yerler şunlardır: Balıkesir, Bursa, Kütahya, Manisa, Adapazarı,
İzmir, Aydın, Muğla, Konya’dır…
Gördüğünüz gibi bu iller içinde Tokat yoktur. Ama türkü oraya aittir. Niye mi?
TÜRKÜ’NÜN ÖYKÜSÜ…
Peki Tokat Yolları ve On beşli Türküsünün öyküsü nedir:
Tokatlı Halil 1315 yılında evin en küçüğü olarak dünyaya geldi. O dönemde yasa
nedeniyle her evde bir erkek, ailesinin güvenliğini ve geçimini sağlamak için askere
alınmayabiliyordu. Evin tek erkeği ve en küçüğü olduğu için askere çağrılmayan HALİL,
gönüllü olarak savaşa katıldı. Arkasında bıraktığı anası, Rum çetecileri tarafından öldürüldü.
Sözlüsü Hediye kaçırıldı. O andan itibaren hayatı kararan Hediye, uzun bir aradan sonra
serbest bırakıldı. Köyde bulunanların çoğu Hediye hakkında kötü sözler söylemeye başladı.
Kötü yola düştüğünü falan söylediler. Köyüne sağ salim dönen Halil, bu söylentilerden
etkilendi. Hediye’ye küstü. Bu olanlardan sonra Hediye köyü terk etti. Asla kavuşamadılar…
On beşli Türküsü, tek bir ağızdan değil, Halil ve Hediye’nin karşılıklı konuşması
şeklinde söylenmektedir.
Örneğin şu sözler Hediye’ye aittir.
“Giderim elinizden
Kurtulam dilinizden
Yeşil baş ördek olsam
Su içmem gölünüzden”Türkü, aslında bir ağıttır. Günümüze sanki bir oyun havasıymış gibi gelmiştir. Ayrıca
böyle yakılmış türküler zamanla değişime uğramaktadırlar, hem melodi bakımından, hem de
sözleri bakımından. Tabii benim elimde çok incelenmiş veriler yok. Bunun da öyle olduğunu
varsayarak yazıyorum. Böyle onlarca türkü daha vardır. Örneğin Mahsuni’nin “Dom Dom
Kurşunu” düğün salonlarında herkes bununla göbek atmaktadır. Oysa oda bir ağıttır.
Kahrolsun tüm savaşlar…Yaşasın barış
Savaşa Hayır!
18 Mayıs Çanakkale Destanını bir türküyle anımsamak olmaz. Asıl türkü orayı
destanlaştıran Mustafa Kemal’dir(O zaman daha Atatürk olmamıştı!) O’nun kişiliğinde bize
bir vatan bırakan tüm güzel insanlara sevgi ve saygılarımla

Okunma Sayısı: 217