Datça Kazan Betçe Kepçe KİLİSELERİMİZ-1

Kiliselerimizi anlatırken, şimdi sadece tarihî tahribattan, talandan, yağmadan falan bahsetmeyecek değiliz. Datça'da bu konular zaten hepimizin malumu. Ben de gençliğimde definecilik işlerine bulaşmış biriyim. Datça yarımadasında kazmadık yer bırakmadık gençliğimizde. Elbette tarihçi arkeolog falan değilim. Sadece bu işlere meraklı bir Datça aşığı kişilik olarak yazılı ve sözlü kaynaklardan biriktirdiklerimi gelecek nesillere aktarmak istiyorum.
Anlatacaklarımın hiçbir ilmi, tarihi, belgesel değeri yoktur. Benim tespit edebildiğim kadarıyla Datça yarımadası üzerinde irili ufaklı 25-30 kilise mevcut. Siz artık bunlara kilise mi dersiniz, şapel mi dersiniz, bazilika mı dersiniz, ne derseniz deyin. Netice de tarih yazmıyoruz. İşin ilmini yapmıyoruz. Maalesef bu geçmiş mirası kiliselerimizin hemen hepsi harabe, virane durumda. Ehhh, ata yadigarı eski camilerimiz de öyle. Mesela 1796 yapımı Eski Karaköy Camisi, 1600'lü yıllardan kalma Yaka Mezarlığı Eski Camisi'nin durumu içler acısı. Bu konulara girmeyelim, ağzımızı yorduğumuzla, yüreğimizi sızlattığımızla kalıyoruz. Tarihimize, kültürel değerlerimize bu derece ilgisizlik. Pes doğrusu.
Benim tespit edebildiğim kadarıyla Datça yarımadasını buruk ve boynu bükük bir şekilde süsleyen, irili ufaklı bu kiliselerin 5-6 tanesi son 20-30 yıl içinde yerle bir edildi. Amaç özel mülkiyet içerisinde bu kiliselerin arkeolojik sit kapsamına alınma korkusu. Bu kilise tahribatının en ilginç olanını bize eskilerden duyduğumuza göre aktarmaya çalışayım. Kubbesi hâlâ yerlerde sürünüyor. 1955-6-7 Eylül olaylarında, Datça-Betçe arasını tabanvaylarla arşınlayan bir grup vatansever(!), milliyetçi(!) vatandaşımız Kıbrıs olaylarının intikamını bu kiliseden çıkartıyorlar. Kiliseyi dinamitliyorlar. Hiç abartım yok. İnanmazsanız eskilere sorun. Anlattıklarımı Helen hayranlığı, batı ezikliği falan olarak yorumlamayın. Balkanlardaki Osmanlı eserleri tahribatını, yıktırılan camileri pekala bilenlerdenim. Kader be Cüneyt, ne yapalım? Sömürü düzeninin çarkları ulusları, halkları birbirine kırdırarak işliyor. Uzunca sürebilecek yazı dizimizin ilkini, yazılı bir kaynaktan edindiğimiz ilginç bir bilgiyi aktararak noktalayalım. Datça'daki kiliseler Muğla merkeze yakın olan Yeşilyurt-Pisi'deki antik "Pisidia Metropolü"ne bağlı. 
Bilgi aktarımına ve yazılı kaynakları konuşturmaya devam edeceğiz.
 

Okunma Sayısı: 386