CENGİZ AYTMATOV'UN FİKİR DÜNYASI

Aytmatov (12 Aralık 1928-10 Haziran 20018) büyük bir milletin yazarı olarak hayatını tamamlamıştır.Sovyet döneminde Rusça yazmıştır.Gün Olur Asra Bedel romanı gerçek bir Sovyet eleştirisidir ve Rusça yayınlanmıştır.Gerçekten o sansür düzeninden geçirilerek yayınlanması büyük bir başarıdır.En büyük Açıkhava hapishanesi olan Sovyetler'de yazması Türkler arasında üne kavuşmasını engellememiştir.Çünkü Aytmatov Türk kültürüne bağlı olarak evrensel insanlığı anlatıyordu.Aytmatov Sovyetler zamanında da ondan sonra da okunmaya devam etti.Cemile ile başladığı yazın hayatına ölene kadar devam etti.Cemile Aytmatov'un üniversite bitirme çalışmasıydı ve Louis Aragon tarafından samimi bir taltif görmüştü.Cengiz Aytmatov gerçekten büyük bir gücün yazarı olarak yazın  hayatına başlamıştı.Çok geniş bir anlatı çerçevesi vardı.İnsan da hayvan da eserlerinin odağındaydı.

AYTMATOV'DA İNSAN
Aytmatov'un eserlerinde  realistik bir karakter kurumu görülür.Okuyucuları gerçek anlamda etkilemiştir.Mesela Dişi Kurdun rüyaları eserinde anlatılan Akbara'dan tesirle yazara Sovyetlerde bir kadın "Ben Akbarayım." Demişti.Yazar da insanı nasıl anlattığu-ını şöyle açıklamıştı:"Ben genel olarak insanı ele alıyorum:kendi insanımı değil.Genel anlamda evrensel anlamda insanı ele aldığım için ben inanıyorum ki eserlerim (Marquez'i kast ederek) onun Latin Amerika'sında da kabul görüyor ve okunuyor...Kendime yakın bulduğum insan tipini anlatmaya çalışıyorum."
İnsanı da kendi tabiatı içinde yazıyordu.Çoğu karakterde erken kaybettiği babası Törekul'un etkisi vardır.Kırgız mitolojisi ile beraber insanı tanıtmak ve anlatmak amacındaydı.

AYTMATOV'DA KARAKTER OLARAK HAYVAN
Aytmatov  yetiştiği çevrenin de etkisiyle romanlarında hayvan öğesini etkin olarak kullanır.En çok kurt ve atı kullanır.Hatta Elveda Gülsarı'dan etkilenen bir okuru Aytmatov'a şöyle yazıyordu:"Gülsarı'yı niçin öldürdünüz?Onun hayatta kalması gerekirdi.Bu tür yılkıların,atların ölmemesi gerekir.İnsanlar ölebilir ama atlar ölmesin."Görüldüğü üzere bir yılkı atının bile okuyucuyu etkilemesi pek de normal bir edebiyat algısı değildi,hele ozamanda.Aytmatov'un yeteneği burada etkin rol oynamaktadır.Onun çocukluğunda gerçekten hayvanlar ile ilişkisi dinlenmeye değerdir:"Çocukluğumda çok kurt vardı.Bir arabada giderken kurtlar iki taraf saldırıya geçip arabayı çeken atı parçalamaya çalıştı.Atlar korkudan dörtnala koştu,ben de korkudan arabanın üstüne sindim,kurtlar da kovalıyordu.Bizim yaşadığımız köye kurtlar sık sık baskın yapar,koyunları,köpekleri boğazlardı."

AYTMATOV'UN FİİLİ TURNACILIK HAKKINDA FİKRİ
Cengiz Aytmatov Türkiye milliyetçilerine benzer bir milliyetçilik fikri taşımıyordu bunun nedeni de Sovyetler'de yetişmesi olmuştu.Yağmur atsız ile yaptığı röportajların birinde Yağmur atsız'ın "tek devlet" ile ilgili sorusuna şöyle cevap vermişti:"İdea yahşıdır;öte yandan bu değişik Türk boyları yüzyıllarca birbirlerinden zorla ayrı tutuldukları için aralarında farklar teşekkül etmiştir.Çok önemli farklardan biri ayrı lehçelerdir.Bizler önce bu lehçeleri aşağı yukarı birbirinin aynı kılabilirsek o zaman politik birlik düşünülebilir."
Görülüyor ki şimdi pek de mümkün olmayan bir fikrin bir aydının nezdindeki tezahürü gerçek bir yöntemi belirtiyordu.
Cengiz Aytmatov gerçekten büyük bir entelektüeldir.Türk dünyasının gerçek aksakalıdır.Tüm yönleriyle Türk dünyasının temelini artık oluşturmaktadır.

Okunma Sayısı: 8599