PULMONER REHABİLİTASYON HAFTASI

Edi­ni­len bil­gi­le­re göre Çok kolay yo­ru­lan ve sık­lık­la tü­ke­ne­ip nefes dar­lı­ğı çe­ken­le­rin dik­kat­li ol­ma­sı ge­rek­ti­ği be­lir­til­di. 
Datça Grup'tan ya­pı­lasn açık­la­ma­la­ra göre”Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon; uzun sü­re­li so­lu­num has­ta­lı­ğı olan­lar için uy­gu­la­nan bir prog­ram­dır. 

Uzun sü­re­li ak­ci­ğer, so­lu­num prob­le­mi­niz ol­du­ğun­da, nefes dar­lı­ğı his­set­mek­si­zin ha­re­ket et­me­niz veya nor­mal gün­lük ak­ti­vi­te­le­ri­ni­zi yap­ma­nız güç­le­şir. Çok kolay yo­rul­du­ğu­nu­zu ve sık­lık­la tü­ken­di­ği­ni­zi his­se­der­si­niz. Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon nefes dar­lı­ğı­nız­la başa çı­ka­bil­me­yi, aynı za­man­da daha güçlü ve sağ­lık­lı his­set­me­ni­zi sağ­lar.
 
Ne­fes­siz­lik hissi çok kor­ku­tu­cu ola­bi­lir; bu da nefes dar­lı­ğı­nın kö­tü­leş­me­si­ne neden ola­bi­lir. Bunu ön­le­mek için bir­çok kişi daha az ha­re­ket eder. Oysa bu çözüm de­ğil­dir. Ha­re­ket­li­li­ğin kı­sıt­lan­ma­sı sizi güç­süz, yor­gun ve daha fazla nefes dar­lı­ğı ile karşı kar­şı­ya bı­ra­kır. Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon bu kısır dön­gü­nün kı­rıl­ma­sın­da size yar­dım­cı ola­cak­tır.
 
PUL­MO­NER REHABİLİ-TAS­YON NELERİ İÇERİR?
 Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ra­mın­da aşa­ğı­da­ki baş­lık­lar ve uy­gu­la­ma­lar yer alır:Ki­şi­ye özel eg­zer­siz prog­ra­mı. 
Ak­ci­ğer sağ­lı­ğı, has­ta­lık­la­rı ve te­da­vi­le­ri ile il­gi­li hasta ve aile eği­ti­mi.
Nefes dar­lı­ğı ile baş ede­bil­me yön­tem­le­ri.
Bes­len­me da­nış­man­lı­ğı, te­da­vi­si.
Des­tek­le­yi­ci, ar­ka­daş­ça ortam. 

PUL­MO­NER REHABİLİTAS­YON PROG­RAM­LA­RI­NA KİMLER BAŞ­VU­RABİLİR?
 Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ram­la­rı­na;Kro­nik obst­rük­tif ak­ci­ğer has­ta­lı­ğı (KOAH),As-tım,Bron­şek­ta­zi,Kis­tik fib­ro­zis, 
 Göğüs ka­fe­si has­ta­lık­la­rı, 

 So­lu­num prob­le­mi ya­ra­tan si­nir-kas has­ta­lık­la­rı,Ak­ci­ğe­ri et­ki­le­yen bağ do­ku­su has­ta­lık­la­rı, 
 Ak­ci­ğer nakli bek­le­yen veya ak­ci­ğer cer­ra­hi­si ön­ce­si ve son­ra­sı so­lu­num prob­lem­le­ri olan has­ta­lar baş­vu­ra­bi­lir.
 Prog­ram nefes dar­lı­ğı ne­de­ni ile yaşam ka­li­te­si ve fi­zik­sel ka­pa­si­te­si bo­zu­lan, has­ta­lı­ğı hak­kın­da bilgi edin­me ih­ti­ya­cı olup, has­ta­lı­ğın ya­rat­tı­ğı kı­sıt­la­ma­lar­la baş et­me­yi öğ­ren­me­si ge­re­ken has­ta­la­ra yö­ne­lik­tir. 

PUL­MO­NER REHABİLİTAS­YON PROG­RA­MI­NA NASIL ULA­ŞI­LABİLİR?
 İlk adım en yakın pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ra­mı uy­gu­la­yan mer­ke­ze ulaş­mak­tır. Bunun için aile he­ki­mi veya sağ­lık ku­ru­lu­şun­dan pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ra­mı olan mer­kez­ler öğ­re­ni­le­bi­lir.

PUL­MO­NER REHABİLİTAS­YON PROG­RAM­LA­RI­NIN ÖZELLİKLERİ NE­LERDİR?
Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ram­la­rı; has­ta­ne­de ya­ta­rak, ayak­tan ve evde uy­gu­la­na­bi­len; uy­gu­la­ma mer­kez­le­ri­nin ola­nak ve özel­lik­le­ri­ne göre sü­re­si ve içe­ri­ği de­ği­şe­bi­len prog­ram­lar­dır.Ula­şım ve sağ­lık gü­ven­ce­si kap­sa­mı için il­gi­li mer­kez­le ile­ti­şim ku­rul­ma­lı­dır.
 
PUL­MO­NER REHABİLİTAS­YON NASIL YARAR SAĞ­LAR? 
a. Fi­zik­sel ak­ti­vi­te­yi ar­tır­mak niçin önem­li? 
Eg­zer­siz, pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ram­la­rı­nın en önem­li bö­lü­mü­dür. Eg­zer­siz kalp ve ak­ci­ğer fonk­si­yon­la­rı­nı iyi­leş­ti­rir. Kas­la­rı­nı güç­len­di­re­rek, nefes dar­lı­ğı his­si­ni azal­tır.
So­lu­num­sal prob­lem­le­ri olan­lar nefes dar­lı­ğı ge­liş­me kor­ku­su ne­de­niy­le, fi­zik­sel ak­ti­vi­te­le­ri­ni kı­sıt­lar­lar. Ak­ti­vi­te kı­sıt­lan­dı­ğın­da da­ya­nık­lı­lık ve güç aza­lır. Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon, bi­re­yin ka­pa­si­te­si­nin el ver­di­ği öl­çü­de aktif ol­ma­sı­na yar­dım­cı olur. Eg­zer­siz eği­ti­mi, pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ram­la­rın­da bi­rey­sel ih­ti­ya­ca göre bi­re­bir veya grup için­de uy­gu­la­nır. Yü­rü­me, bi­sik­le­te binme gibi aero­bik eg­zer­siz­le­ri ve güç­len­dir­me eg­zer­siz­le­ri­ni içe­rir. Ay­rı­ca, so­lu­num eg­zer­siz­le­ri, gev­şe­me ve gün­lük ak­ti­vi­te­ler sı­ra­sın­da ener­ji kul­lan­ma tek­nik­le­ri ve nefes dar­lı­ğı­nı azalt­ma yön­tem­le­ri öğ­re­ti­lir. 

b. Hasta ve aile­si­nin eği­ti­mi niçin önem­li? 
Hasta ve aile­si­nin eği­ti­mi, pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yo­nun diğer bö­lü­mü­dür. Eği­tim bire bir ve­ril­di­ği gibi, ya­zı­lı ve gör­sel ma­ter­yal kul­la­nı­la­rak, grup eği­tim top­lan­tı­la­rın­da da ve­ri­lir.Eği­tim prog­ram­la­rı­nın içe­ri­ğin­de aşa­ğı­da­ki konu baş­lık­la­rı yer alır: 
 Ak­ci­ğer­ler nasıl ça­lış­tı­ğı,  Has­ta­lık­lar ile il­gi­li bil­gi­len­dir­me, Te­da­vi, ilaç­la­rın et­ki­le­ri ve yan et­ki­le­ri, in­ha­ler kul­lan­ma tek­nik­le­ri, yar­dım­cı so­lu­num ci­haz­la­rı­nın kul­la­nı­mı ve ken­di­ne bakım, 
Ok­si­jen kul­la­nı­mı ko­şul­la­rı ve nasıl kul­la­nı­la­ca­ğı, So­lu­num tek­nik­le­ri, Eg­zer­si­zin önemi, 
So­lu­num prob­lem­le­ri (nefes dar­lı­ğı, ök­sür­me, bal­gam çı­kar­ma) ile baş ede­bil­me yön­tem­le­ri, 
Se­ya­hat.
 
c. Has­ta­lı­ğın ge­tir­di­ği kı­sıt­la­ma­lar­la nasıl başa çı­kı­la­bi­lir?
 Has­ta­lık ne­de­niy­le gün­lük ya­şan­tı sı­ra­sın­da, hu­zur­suz­luk ve kaygı du­yu­la­bi­lir. Bu duy­gu­lar nefes dar­lı­ğı­nı ar­tı­ra­bi­lir. Uzun sü­re­li so­lu­num has­ta­lı­ğı olan­lar­da, dep­res­yon sık rast­la­nan bir du­rum­dur. Bu ko­nu­da da­nış­man­lık hiz­me­ti almak, has­ta­lık­la başa çık­ma­da hem has­ta­ya hem de aile­si­ne yar­dım­cı ola­cak­tır. Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ram­la­rın­da, st­res­le ve has­ta­lık­la baş ede­bil­me ve gev­şe­me tek­nik­le­ri öğ­re­til­mek­te­dir.

 d. Bes­len­me alış­kan­lı­ğı neden önem­li? So­run­lar nasıl çö­zü­le­bi­lir?

Uzun sü­re­li so­lu­num has­ta­lı­ğı kilo kont­ro­lü ve bes­len­me ile il­gi­li so­run­la­ra yol aça­bi­lir. Nefes dar­lı­ğı, den­ge­li bes­len­me­yi en­gel­le­ye­bi­lir. 

Yi­ye­cek­le­rin mik­ta­rı, tipi ve öğün za­man­la­ma­sı, nefes dar­lı­ğı­nın art­ma­sı­na neden ola­bi­lir. Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon eki­bin­de yer alan bir di­ye­tis­yen, sağ­lık­lı bes­len­me, doğru gıda se­çi­mi ve ha­zır­lan­ma­sı ile il­gi­li has­ta­yı bil­gi­len­di­rir. Bes­len­me ye­ter­siz­li­ği, yutma güç­lü­ğü, kilo kaybı ve şiş­man­lık so­ru­nu olan ki­şi­ler­de, da­nış­man­lık ve bi­rey­sel yak­la­şım su­nu­lur.”şek­lin­de açık­la­ma­lar­da bu­lu­nul­du.
Açık­la­ma­la­rın de­va­mın­da şun­la­rı be­lirt­ti­ler:”

PUL­MO­NER REHABİLİ-TAS­YON PROG­RA­MI UY­GU­LA­YAN BİR MER­KE­ZE ULA­ŞIM İMKÂNI YOKSA NE YA­PIL­MA­LI­DIR?
Pul­mo­ner re­ha­bi­li­tas­yon prog­ra­mı­na ula­şım im­ka­nı yoksa, has­ta­nın kendi ken­di­ne ya­pa­bi­le­ce­ği çok şey var­dır. Ön­ce­lik­le göğüs has­ta­lık­la­rı uz­ma­nı­na da­nı­şa­rak ya­pa­bi­le­cek­le­ri hak­kın­da bilgi edi­nir. Yaşam ka­li­te­si­ni si­ga­ra­yı bı­ra­ka­rak, ilaç­la­rı­nı doğru kul­lan­ma­yı öğ­re­ne­rek ve dü­zen­li eg­zer­siz ya­pa­rak ar­tı­ra­bi­lir.
Aşa­ğı­da­ki basit eg­zer­siz prog­ra­mı­nı uy­gu­la­ya­rak baş­la­ya­bi­lir:
 En basit ve en önem­li eg­zer­siz dü­zen­li yü­rü­yüş yap­mak­tır.
 Sağ­lık­lı bi­rey­ler için her gün en az 20 da­ki­ka yü­rü­yüş öne­ril­mek­te­dir.
 Yü­rü­yüş prog­ram­la­rı, yü­rü­me sü­re­si ve me­sa­fe­si­ni ar­tı­ra­cak şe­kil­de plan­la­nır.
Yü­rü­me sü­re­si aşa­ğı­da­ki şe­kil­de ayar­la­na­bi­lir:

Düz bir zemin üze­rin­de yü­rün­me­li­dir.
Has­ta­nın kısa et­ki­li nefes açıcı ilacı her zaman ya­nın­da ol­ma­lı­dır.
Müm­kün­se sü­rek­li ola­rak, çok uzun sü­re­li du­rak­la­ma­dan yü­rün­me­li­dir.”gibi açık­la­ma­lar­da bu­lu­nul­du.(DATÇA HABER)