4 ŞUBAT DÜNYA KAN­SER GÜNÜ

Kan­ser, dünya ge­ne­lin­de gi­de­rek artan bir sağ­lık prob­le­mi­dir ve top­lum­lar­da önem­li bir sos­yo­eko­no­mik yüke, bi­rey­ler­de de maddi ve ma­ne­vi kayıp ve zor­luk­la­ra yol aç­mak­ta­dır. Bunun ya­nı­sı­ra kan­se­rin önem­li bir kıs­mı­nın ön­le­ne­bi­lir ol­ma­sı bu ko­nu­ya ve­ri­len öne­min de gi­de­rek art­ma­sı­na yol aç­mış­tır.“Dünya Kan­ser Günü” her yıl 4 Şubat Günü Kan­ser ile il­gi­li far­kın­da­lık ve bi­linç dü­ze­yi­nin art­ma­sı­nı sağ­la­mak, kan­se­re karşı mü­ca­de­le­de önem­li bir adım olan doğru bi­li­nen yan­lış­lar­dan kur­tul­mak ve doğ­ru­la­rın her­ke­se ulaş­ma­sı­nı he­def­le­mek ama­cıy­la dünya ge­ne­lin­de kut­lan­mak­ta­dır.2013 yı­lın­da ger­çek­leş­ti­ri­len Dünya Sağ­lık Top­lan­tı­sı'nda “Dünya Kan­ser Bil­dir­ge” si ya­yın­lan­mış ve bu bil­dir­ge­de glo­bal kan­ser yü­kü­ne de­ği­ni­le­rek kan­ser kont­ro­lü­nün önemi vur­gu­lan­mış­tır. 
Bu bil­dir­ge­ye göre ana hedef “Kan­se­re bağlı erken ölüm­le­rin en­gel­len­me­siy­le be­ra­ber kan­ser ta­nı­sı alan­lar­da yaşam oran­la­rı­nın ve yaşam ka­li­te­si­nin ar­tı­rıl­ma­sı” ola­rak be­lir­len­miş­tir.
Ulus­la­ra­ra­sı Kan­ser Savaş Ör­gü­tü (UICC) ta­ra­fın­dan bu yıl ya­yın­la­nan bil­dir­ge­de kan­ser­le mü­ca­de­le hu­su­sun­da dünya ge­ne­lin­de ya­pıl­ma­sı ge­re­ken­ler ve bu ko­nu­da­ki önem­li nok­ta­lar aşa­ğı­da­ki şe­kil­de vur­gu­lan­mış­tır;Sağ­lık­lı Bir Çevre Oluş­tu­ru­la­bi­lir;Her çeşit iş­ye­ri sağ­lık­lı ya­şa­mı be­nim­se­me­ye yö­ne­lik ça­lı­şan­la­rı­nı mo­ti­ve edici prog­ram­lar ve po­li­ti­ka­lar uy­gu­la­ya­bi­lir. Yüzde yüz du­man­sız iş­yer­le­ri oluş­tur­mak ve si­ga­ra­yı bı­rak­ma araç­la­rı­na bilgi ve eri­şim sağ­la­mak gibi ön­lem­ler, sağ­lık­lı gıda se­çe­nek­le­ri­ne eri­şim sağ­lan­ma­sı, işe gidiş ge­liş­ler­de fi­zik­sel ak­ti­vi­te­yi teş­vik etmek, iş­yer­le­rin­de fi­zik­sel ak­ti­vi­te­le­ri ar­tır­mak, daha sağ­lık­lı iş gücü için et­ki­li bir yol­dur.

Bi­rey­ler ve top­lum­lar, yay­gın kan­ser tür­le­ri­nin en az üçte bi­ri­nin daha sağ­lık­lı bir bes­len­me bi­çi­mi­nin se­çil­me­si, fi­zik­sel ak­ti­vi­te­nin art­tı­rıl­ma­sı ve alkol kul­la­nı­mı­nın azal­tıl­ma­sı ile ön­le­ne­bi­le­ce­ği ko­nu­sun­da bil­gi­len­di­ril­me­li­dir. Si­ga­ra da ek­len­di­ğin­de bu rakam %50'ye ulaş­mak­ta­dır. Ay­rı­ca ult­ra­vi­yo­le rad­yas­yon­dan ko­run­ma, mes­lek­sel ve çev­re­sel ma­ru­zi­yet­le­rin (ör­ne­ğin as­bes­toz gibi)ö-nüne ge­çil­me­si ile kan­ser yükü daha da aza in­dir­ge­ne­cek­tir.Ül­ke­miz de tütün ve obe­zi­te eylem plan­la­rı­mız çok ba­şa­rı­lı so­nuç­lar ile hızla devam et­mek­te­dir. Bu prog­ram­la­ra ek ola­rak kan­ser öze­lin­de Tür­ki­ye Radon Ha­ri­ta­lan­dır­ma ve Eylem Planı, Tür­ki­ye As­best Kont­ro­lü St­ra­te­jik Eylem Planı gibi yeni prog­ram­lar da baş­la­tıl­mış­tır.
Kan­ser Ön­le­ne­bi­lir;Kan­ser %90 çev­re­sel,%10 ora­nın­da ise ge­ne­tik fak­tör­le­re bağlı oluş­mak­ta çev­re­sel fak­tör­ler ara­sın­da da tütün, alkol, obe­zi­te ve en­fek­si­yon­lar ilk sı­ra­lar­da yer al­mak­ta­dır. 

Dün­ya­da her geçen gün daha fazla insan tütün ve tütün ma­mul­le­ri­ne, ha­re­ket­siz yaşam tar­zı­na ve yan­lış bes­len­me gibi kan­se­rin en önem­li risk fak­tör­le­ri­ne maruz kal­mak­ta­dır. 

Kü­re­sel ola­rak tütün kul­la­nı­mı hala en önem­li risk fak­tö­rü olup, her yıl 5 mil­yon kan­ser ölü­mü­nün ve tüm kan­ser ölüm­le­ri­nin %22 sinin so­rum­lu­su­dur.Ül­ke­miz­de kan­ser­le mü­ca­de­le­nin en önem­li ba­sa­ma­ğı olan ön­le­me ça­lış­ma­la­rı ara­sın­da;Tütün Kont­rol Ça­lış­ma­la­rı, Tür­ki­ye Alkol Kont­ro­lü Eylem Planı, Tür­ki­ye Obe­zi­te ile Mü­ca­de­le ve Kont­rol Prog­ra­mı, Tür­ki­ye As­best Kont­ro­lü St­ra­te­jik Planı, Ulu­sal Radon Ha­ri­ta­la­ma­sı­gi­bi konu baş­lık­la­rı yer al­mak­ta­dır. Bi­rey­le­rin­de kendi özel­le­rin­de sağ­lık­lı ya­şa­mı seç­me­le­ri yeni ne­sil­le­re bı­ra­kı­la­cak en güzel he­di­ye­dir.
 
Erken Teş­his Hayat Kur­ta­rır;
Kan­ser tür­le­ri­nin uya­rı­la­rı­nı erken keş­fet­mek, bul­gu­la­rı­nı araş­tır­mak ve ileri tet­kik için has­ta­la­rın sevk edil­me­si erken tanı şan­sı­nı art­tır­mak­ta­dır. Bu ne­den­le, kan­ser­de erken tanı prog­ram­la­rı top­lu­mun, sağ­lık ça­lı­şan­la­rı­nın ve po­li­ti­ka oluş­tu­ru­cu­la­rı­nın bil­gi­si­ni art­tır­ma­yı he­def­le­me­li, erken tanı ola­nak­la­rı hak­kın­da­ki far­kın­da­lı­ğı art­tır­ma­lı­dır.Ül­ke­miz­de meme, kalın ba­ğır­sak ve rahim ağzı kan­ser­le­ri için top­lu­mun kay­nak­la­rı­na ve has­ta­lık yü­kü­ne uygun ola­rak­ta­ra­ma prog­ram­la­rı yü­rü­tül­mek­te­dir. Bir ta­ra­ma prog­ra­mı­nın ba­şa­rı­ya ula­şa­bil­me­si için top­lum ta­ban­lı ol­ma­sı ve hedef nü­fu­sun %70'ni kap­sa­ma­sı ge­rek­mek­te­dir. Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı­mı­zın “Sağ­lık­ta Dö­nü­şüm Prog­ra­mı” ile top­lum ta­ban­lı kan­ser ta­ra­ma­la­rı­na yö­ne­lik, ülke ge­ne­lin­de Kan­ser Erken Teş­his, Ta­ra­ma ve Eği­tim Mer­kez­le­ri (KETEM) ku­rul­muş olup hâ­li­ha­zır­da ül­ke­miz­de 197 adet KETEM mev

­cut­tur. Yeni KETEM'ler ola­bil­di­ğin­ce has­ta­ne dı­şın­da ula­şı­mı daha kolay Sağ­lık­lı Yaşam Mer­ke­zi şek­lin­de plan­lan­mak­ta olup ta­ra­ma oran­la­rı­mız yeni açı­lan KETEM'lerle bir­lik­te gi­de­rek art­mak­ta­dır.

Bi­rey­ler de kendi vü­cut­la­rı hak­kın­da bilgi sa­hi­bi ol­ma­ya, ola­ğan dışı bir de­ği­şik­li­ğin fark edil­me­si adına teş­vik edil­me­li­dir­ler. Sağ­lık ça­lı­şan­la­rı ve bi­rey­ler erken teş­hi­sin de­ğe­ri hak­kın­da bil­gi­len­di­ril­me­li­dir. Çünkü erken teş­his, te­da­vi­nin ba­şa­rı­lı ol­ma­sı adına atı­lan ilk ve en önem­li adım­dır.

Kan­ser ile mü­ca­de­le kan­ser ka­yıt­çı­lı­ğın­dan te­da­vi ve pal­ya­tif ba­kı­ma kadar uza­nan geniş bir yel­pa­ze­den olu­şan ol­duk­ça komp­li­ke bir sü­reç­tir. Ulu­sal ve ulus­la­ra­ra­sı alan­la­rın­da uzman bilim in­san­la­rı­na da­nı­şa­rak oluş­tu­ru­lan yeni pro­je­le­rin­ve re­vi­ze edi­len“Ulu­sal Kan­ser Kont­rol Prog­ra­mı­mı­zın” ba­şa­rı­la­rı te­mel­de hal­kı­mı­zın ve sağ­lık per­so­nel­le­ri­mi­zin far­kın­da­lı­ğı­nın art­tı­rıl­ma­sı­na bağ­lı­dır. Bu gün de şüp­he­siz ki bu ko­nu­da en önem­li fır­sat­lar­dan biri olup, kan­ser­le mü­ca­de­le­de daha güzel ba­şa­rı­la­ra imza at­ma­mız ümi­diy­le “Dünya Kan­ser Günü”müz kutlu olsun.
(DATÇA HABER)