DATÇA BELEDİYESİ MECLİSİNDE TARİH KOKAN KİTAP: 'OSMANLI NÜFUS DEFTERLERİNDE DATÇA’

“Osmanlı Nüfus Defterlerinde Datça" adlı 243 sayfalık Kitabın yazarı Selahattin Durmaz, eserini meclis üyeleri ve basın ile  paylaştı. Durmaz, kitabın içeriğiyle ilgili yaptığı açıklamada şu ifadelere değinde ''Türkiye Büyük Millet Meclisi'nden (TBMM) iki ay önce yasama uzmanı olarak emekli oldum. Bundan önce birkaç tane daha kitabım yayınlandı. Datça'yı özellikle yayınlamamızın sebebi, Datça'nın hakkında çok az bilgi bulunmuş olmasından kaynaklanıyor. Kitabın adı "Osmanlı Nüfus Defterlerinde Datça". Osmanlı Dönemi'nde çeşitli nüfus sayımları yapılıyordu; özellikle Tanzimat Dönemi'nden sonra ciddi nüfus sayımları gerçekleşti. Ancak bu kritik bölgelerdeki sayımlar, dönemin ulaşım ve imkanlarının yetersizliği nedeniyle tam olarak sağlıklı yapılamamıştı. Hazırladığımız kitap, 1805 yılına ait olup, içeriğinde 1830, 1835 ve 1840 yıllarına kadar Datça ve köylerinden yaşamış olan halkın hane hane nüfus kayıtlarını içermektedir. Bu dönemlere kadar kadın nüfus sayılmadığı için kitapta sadece erkek nüfusu yer almaktadır. Bu durumun sebeplerinden biri, Osmanlı'ya vergi mükellefi olabilmek ve asker alınması için sadece erkeklerin nüfusa kaydedilmesidir. Kitapta, 1805 yılına ait bir defterde Datça'nın nüfusunun tespit edildiği, 1825 tarihli bir defterde Datça'nın nüfusunun tespit edildiği bilgileri bulunmaktadır. 1830 ve 1840 yıllarına ait defterlerde ise Datça'nın köylerinde ve merkezinde yaşamış olan halka ait detaylı bilgiler yer almaktadır. Bu bilgiler, günümüzde Datça'da bilinmeyen aile isimleri, lakaplar, mevkiler ve yer isimleri hakkında bilgi sağlamaktadır. Hızırşah köyünde yaşamış olan Hancıoğlu Halil örneğinde olduğu gibi, 1840 yılında yaşamış ancak 1860 yılında soyu tükenmiş veya günümüze ulaşmamış kişilerin bilgileri de bu kayıtlarda bulunmaktadır. Datça'nın tek dezavantajı, 1860 yılından sonraki nüfus kayıtlarının 1904 yılına kadar yok edilmiş olmasıdır. Bu kayıplara "Atik Defterleri" adını veriyoruz, Datça'nın tarihini tam olarak anlamak adına bu kitap büyük bir önem taşımaktadır. Datça'nın atik defterleri yok edildiği için veya bir şekilde yangın, deprem gibi olaylarda zarar görmesi nedeniyle, bu nüfus kayıtları Datça'nın tarihindeki büyük bir açığı kapatmaktadır. Böyle bir çalışmayı ilk kez Payas Belediyesi yapmış ve zamanın Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel'e götürmüş. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel aynen şu ifadeyi kullanmış, “Sayın başkan, bize yüz milyonluk bir yatırım yapsaydınız bu kadar anlamlı bir eseri karşılamazdı. Bunun önemi çok daha farklı. Bu gelecek kuşakların hem demografik, hem stratejik açıdan kendilerini, geçmişini, atalarını, yöreyi tanımaları için temel bir kaynaktır. Bu kitabın bir özelliği de şudur: Bu, bir okuma kitabı değildir. Bu tamamen bir referanstır. Belgelere dayalı, Osmanlıca orijinal belgelerle günümüze transfer edilmiş, araştırmacılar için çok büyük bir kaynak olan temel eserdir. Bu sıradan bir kitap değildir. Tamamen literatüre girecek, araştırmacıların, özellikle yerel tarihçilerin, kent tarihçilerinin veya uluslararası tarihçilerin bir konuyu araştırırken başvurabilecekleri referans kitabıdır” dedi.