AS­TI­MI KONT­ROL EDE­Bİ­Lİ­RİZ

Datça Top­lum Sağ­lı­ğı Mü­dür­lü­ğü'nden ya­pı­lan açık­la­ma­nın de­va­mın­da
şu ifa­de­le­re yer ve­ril­di;

Dünya Sağ­lık Ör­gü­tü (DSÖ)'ne göre tüm dün­ya­da 339 mil­yon ki­şi­nin as­tı­mı ol­du­ğu tah­min edil­mek­te­dir ve dün­ya­da her yıl 400 bin­den fazla as­tı­ma bağlı ölüm ol­du­ğu bi­lin­mek­te­dir.
GARD (Glo­bal Al­li­an­ce Aga­inst Ch­ro­nic Res­pi­ra­tory Di­se­ases - So­lu­num Has­ta­lık­la­rı­na Karşı Kü­re­sel Bir­lik) Tür­ki­ye kap­sa­mın­da, T.C. Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı Halk Sağ­lı­ğı Genel Mü­dür­lü­ğü, Türk To­raks Der­ne­ği ve Tür­ki­ye Ulu­sal Al­ler­ji ve Kli­nik İmmü­no­lo­ji Der­ne­ği iş­bir­li­ği ile her yıl Dünya Astım Gü­nün­de top­lum ve sağ­lık ça­lı­şan­la­rı için eği­tim ve far­kın­da­lık top­lan­tı­la­rı dü­zen­len­mek­te ve o yıla özgü fark­lı bir tema be­lir­len­mek­te­dir. Bu yıl "As­tım­da Doğru Tanı ve Doğru Te­da­vi İçin El Ele" te­ma­sı ile il­gi­li çe­şit­li branş­tan he­kim­le­ri­mi­ze ve has­ta­la­rı­mı­za et­kin­lik­ler dü­zen­le­ne­cek­tir. Ül­ke­mi­zin ya­şa­dı­ğı dep­rem gibi doğal fe­la­ket­ler­de as­tım­lı has­ta­la­rın ta­ki­bi ve te­da­vi­si için ge­rek­li ko­nu­lar da vur­gu­la­na­cak­tır.

Astım nasıl bir has­ta­lık­tır ve be­lir­ti­le­ri ne­ler­dir?
Astım, ak­ci­ğer içi hava yol­la­rın­da mik­ro­bik ol­ma­yan bir tür il­ti­hap ne­de­niy­le hava yolu du­va­rı­nın da­ral­ma­sı so­nu­cu or­ta­ya çıkan müz­min (kro­nik) bir ak­ci­ğer has­ta­lı­ğı­dır. Astım tek­rar­la­yan ve atak­lar ha­lin­de gelen nefes dar­lı­ğı, nefes alıp ve­rir­ken or­ta­ya çıkan hı­rıl­tı/hı­şıl­tı/ıslık sesi, gö­ğüs­te baskı hissi ve ök­sü­rük gibi be­lir­ti­ler­le ken­di­ni gös­te­rir.
Doğru tanı için ya­kın­ma­la­rın de­ğer­len­di­ril­me­si­nin yanı sıra so­lu­num fonk­si­yon test­le­ri­nin ya­pıl­ma­sı ama­cıy­la bi­rin­ci ve ikin­ci üçün­cü ba­sa­mak sağ­lık kurum ve ku­ru­luş­la­rı­nın iş­bir­li­ği önem­li­dir.

Astım te­da­vi edi­le­bi­lir mi?
Dün­ya­nın hiç bir ye­rin­de as­tı­mı ta­ma­men or­ta­dan kal­dı­ran bir ilaç te­da­vi­si yok­tur. Astım te­da­vi­si­nin amacı has­ta­lı­ğın şi­ka­yet­le­ri­nin kont­rol al­tı­na alın­ma­sı ve has­ta­nın ya­şa­mı­nı nor­ma­le en yakın şe­kil­de devam et­ti­ril­me­si­dir. Uygun ilaç te­da­vi­si­nin ve­ril­me­si ve astım te­tik­le­yi­ci­le­rin­den uzak du­rul­ma­sı ile astım be­lir­ti­le­ri kont­rol al­tı­na alı­na­bil­mek­te­dir.
Astım te­da­vi­si ulu­sal ve ulus­la­ra­ra­sı uz­man­la­rın ka­tı­lı­mıy­la ha­zır­la­nan ve her yıl ye­ni­le­nen reh­ber­de­ki öne­ri­le­re göre ya­pıl­mak­ta­dır. Ulus­la­ra­ra­sı ve ulu­sal astım reh­be­rin­de­ki en önem­li ye­ni­lik nefes açıcı (kur­ta­rı­cı) ilaç­la­rın astım te­da­vi­sin­de artık tek ba­şı­na kul­la­nıl­ma­sı ye­ri­ne mut­la­ka asıl te­da­vi edici ilaç olan in­ha­ler kor­ti­zon ile bir­lik­te alın­ma­sı öne­ri­si­dir. Te­da­viy­le as­tım­lı­la­rın önem­li bir kısmı iş ve okul dahil gün­lük ya­şam­la­rı­na, has­ta­lık ne­de­ni ile il­gi­li her­han­gi bir kı­sıt­lan­ma ol­ma­dan devam ede­bi­lir­ler.

Astım ilaç­la­rı­nın büyük bir kısmı soluk alma yolu (in­ha­las­yon) ile kul­la­nı­lan ilaç­lar­dır ve bu yolla daha az yan etki ile direk hava yol­la­rın­da is­te­nen te­da­vi edici et­ki­yi oluş­tu­rur­lar. Bu ci­haz­la­rın (İnha­ler­ler) öne­ri­len şe­kil­de doğru kul­la­nıl­ma­sı te­da­vi­nin etkin ya­pı­la­bil­me­si için çok önem­li­dir.

As­tı­mı kont­rol al­tın­da tut­mak için as­tım­lı has­ta­lar ne yap­ma­lı­dır?
Astım kont­ro­lü­nü güç­leş­ti­ren et­ken­ler; ilaç­la­rın doğru tek­nik­le ve dü­zen­li kul­la­nıl­ma­ma­sı ve bunun ya­nın­da so­lu­num yolu en­fek­si­yon­la­rı, al­ler­jen­ler, si­ga­ra du­ma­nı ve kim­ya­sal­lar gibi te­tik­le­yi­ci­le­re maruz kal­mak sa­yı­la­bi­lir. Ya­pı­lan araş­tır­ma­lar­da has­ta­la­rın ilaç­la­rı­nı dok­to­ru­nun öner­di­ği şe­kil­de kul­lan­ma­sı­nın, si­ga­ra­yı bı­rak­ma­nın ve obez has­ta­la­rın kilo ver­me­si­nin, sağ­lık­lı ve den­ge­li bes­len­me­nin, dü­zen­li eg­zer­siz yap­ma­nın, so­lu­nan ortam ha­va­sı­nı temiz tut­ma­nın as­tı­mın kont­ro­lü­nü ko­lay­laş­tır­dı­ğı gös­te­ril­miş­tir.
Dep­rem ve astım
Dep­rem son­ra­sı özel­lik­le ilk bir ay astım atak riski yük­sek­tir. Atak ris­kin­de; dep­re­min ya­rat­tı­ğı st­re­sin ya­nı­sı­ra ilaç te­da­vi­si­nin ak­sa­ma­sı dep­rem kay­nak­lı çev­re­sel kir­le­ti­ci­le­re ma­ru­zi­yet ve en­fek­si­yon­la­rın rolü bü­yük­tür.

Hasta hekim el ele ver­di­ğin­de, doğru te­da­vi plan­la­ma­sı ile astım her du­rum­da kont­rol edi­le­bi­lir bir has­ta­lık­tır. Bu kont­ro­lün sağ­lan­ma­sın­da astım semp­tom­la­rı­nı art­tı­ran fak­tör­le­rin be­lir­len­me­si, bu fak­tör­ler­den ko­run­ma­nın sağ­lan­ma­sı ve dü­zen­li takip al­tın­da te­da­vi­nin sür­dü­rül­me­si önem ta­şı­mak­ta­dır.

T.C. Sağ­lık Ba­kan­lı­ğı ve Türk To­raks Der­ne­ği ve Tür­ki­ye Ulu­sal Al­ler­ji ve Kli­nik İmmü­no­lo­ji Der­ne­ği ola­rak, GARD Tür­ki­ye (Kro­nik Ha­va­yo­lu Has­ta­lık­la­rı Ön­le­me ve Kont­rol Prog­ra­mı) çer­çe­ve­sin­de, tüm he­kim­le­ri, kamu yet­ki­li­le­ri­ni, ulu­sal ör­güt­le­ri ve ulu­sal ve yerel med­ya­yı bir­lik­te ça­lış­ma­ya davet edi­yo­ruz.