© DATÇA HABER

YAĞ­MA­LA­NAN ANA­DO­LU VE KNİDOS AS­LA­NI DATÇA'YA GELEBİLİR Mİ?

ORHAN KESKİNSOY - Ana­do­lu'nun bir­çok ye­rin­den, Av­ru­pa ve Ame­ri­ka'ya yüz­ler­ce ta­ri­hi ese­ri­miz ka­çı­rıl­mış­tır. Bun­la­rın bir kısmı da, res­men satın alın­mış(!) alan­lar kendi mü­ze­le­ri­nin malı gibi ser­gi­le­me­ye baş­la­mış­lar. Bu ya­zı­mız­da, bir­kaç örnek ve­re­rek, Kni­dos As­la­nı'na gel­mek is­ti­yo­rum.


İşte yağ­ma­la­nan ünlü on ta­ri­hi eser..
1-Ay­dın ili, Söke il­çe­si Balat kö­yün­de bu­lu­nan Güney Agora Ka­pı­sı,(Mi­le­tos antik kenti) 1896 yı­lın­da Alman ar­ke­olog­lar ta­ra­fın­dan bu­lun­muş, za­ma­nın pa­di­şa­hı, Sul­tan II. Ab­dül­ha­mit ta­ra­fın­dan Al­man­lar'a he­di­ye edil­miş­tir. Şu anda, Al­man­ya, Ber­lin Ber­ga­mon Mü­ze­sin­de ser­gi­len­mek­te­dir.
2-Per­ga­mon'da bu­lu­nan Zeus Su­na­ğı (Ber­ga­ma) 1870 yı­lın­da yine dev­le­tin iz­niy­le Al­man­ya'ya gö­tü­rül­müş­tür. Şu anda Per­ga­mon Mü­ze­si'nde su­nul­mak­ta­dır.
3-At­he­na Ta­pı­na­ğı Ber­lin mü­ze­sin­de.
4-Ne­re­id­ler Anıtı(Ksant­hos) Bri­tish Mü­ze­si(Lond­ra) bu­lun­mak­ta­dır
5-An­tak­ya'da bu­lu­nan Üç Gü­zel­ler Mo­za­iği,Paris Lo­uv­re Mü­ze­sin­de­dir.

6-Tro­ya Ha­zi­ne­le­ri Atina Milli Mü­ze­sin­de­dir.
7-An­tak­ya'da bu­lu­nan Di­ony­sos Mo­za­iği,Ame­ri­ka, Won­ces­ter Mü­ze­sin­de­dir
8-Aph­ro­dis­yas-İhti­yar ba­lık­çı Hey­ke­li Ber­lin Mü­ze­sin­de
9-Kon­ya'nın Sel­çuk­lu İlçesi, Bey­he­kim Ma­hal­le­sin­de bu­lu­nan Bey­he­kim Ca­mi­si­nin Çini mo­za­ik­li Mih­ra­bı 1907 de ona­rım için Al­man­ya'nın Konya kon­so­lo­su ta­ra­fın­dan Al­man­ya'ya gö­tü­rül­müş. Bu ka­çı­rıl­ma ola­rak kabul edil­di­ği için, 1991 yı­lın­da Dış İşler Ba­kan­lı­ğı ta­ra­fın­dan açı­lan dava hala devam et­mek­te­dir.
10-Kon­ya-Ak­şe­hir'de, Alan­yurt(Maruf) kö­yün­de bu­lu­nan Hacı İbra­him Veli Tür­be­si, 1905 yı­lın­da ça­lı­na­rak, Al­man­ya'ya gö­tü­rül­müş­tür. Ber­lin'de Doğu Asya ve İslam Sa­nat­la­rı Mü­ze­si'nde ser­gi­len­mek­te­dir.
Dik­kat et­miş­se­niz, eser­le­ri­mi­zin bir kısmı he­di­ye edil­miş, bir kısmı satın alın­mış(Per­ga­mon) bir kısmı ça­lın­mış. Kaçak yol­lar­la Fran­sa, Al­man­ya, İngil­te­re ve Ame­ri­ka'ya gö­tü­rül­müş­tür. Ma­ale­sef Datça'da bun­lar­dan faz­la­sıy­la pa­yı­na dü­şe­ni(olum­suz an­lam­da) al­mış­tır!
KNİDOS AS­LA­NI GERİ ALI­NABİLİR Mİ?
Şimdi özet ola­rak bazı bil­gi­ler ve­re­ce­ğim. Alı­nır mı, alı­na­maz mı sez karar verin…
Ar­ke­olog Char­les Ne­w­ton, Os­man­lı dev­le­ti­nin iz­niy­le Türk köy­lü­le­ri­nin da yar­dı­mıy­la(1858) de ge­mi­le­re yük­le­nip, İngil­te­re'ye (Lond­ra) gö­tü­rül­müş­tür. Şu anda Bri­tish Mu­se­um'dadır.
Bu yazı, Kni­dos hi­ka­ye­si­ni an­lat­mak için ka­le­me alın­ma­mış­tır. Bazı bil­gi­le­ri siz­ler­le pay­laş­mak için ya­zıl­mak­ta­dır.
Aşa­ğı­da özet ola­rak an­la­ta­ca­ğım bil­gi­le­rin çok daha faz­la­sı, bu işin uz­ma­nı Sibel Özel ta­ra­fın­dan an­la­tıl­mak­ta­dır. Hatta bu ko­nu­lar­da eser­le­ri var­dır. İnter­ne­te gi­rer­se­niz, daha fazla bilgi elde ede­bi­lir­si­niz.
Ça­lı­nan ya da ya­sa­dı­şı ola­rak ihraç edi­len Kül­tü­rel Ob­je­ler­le il­gi­li 1995 Unid­ro­it Kon­van­si­yo­nu'nun ka­ra­rı­na göre 50 yıl için­de iade ta­le­bin­de bu­lu­nul­ma­lı.
1970 ta­rih­li(Kül­tür Var­lık­la­rı­nın Ka­nun­suz İthal, İhraç ve Mül­ki­yet Trans­fe­ri­nin Ön­len­me­si ve Ya­sak­lan­ma­sı için Alı­na­cak Ted­bir­ler) UNES­CO Kon­vek­si­yo­nu ka­ra­rı alın­mış. Bu ka­ra­ra hır­sız ül­ke­ler hariç 123 ülke imza at­mış­tır. Hiç­bir em­per­ya­list ülke im­za­la­ma­mış­tır.
Fakat bu kon­vek­si­yo­na göre, taraf ül­ke­le­rin de buna dönük uyum ya­sa­la­rı çı­kar­ma­la­rı ge­rek­mek­te­dir. Şu ana kadar bu ko­nu­da ül­ke­ler ara­sın­da bir iş­bir­li­ği ya­pıl­ma­mış­tır.
Bu­ra­ya kadar an­lat­tı­ğım söz­leş­me­ler, ulus­lar arası an­laş­ma­lar, hepsi ça­lın­tı, kaçak ihraç gibi te­rim­ler kul­lan­mak­ta­dır­lar.
He­di­ye edil­miş, sa­tıl­mış hiç­bir ta­ri­hi ese­rin iade­si üze­rin­de du­rul­ma­mak­ta­dır.
Eğer öyle ol­say­dı, Al­man­ya, Ber­lin'de Per­ga­mon(Ber­ga­ma) Mü­ze­si­nin on bin met­re­ka­re ala­nın­da Ana­do­lu'dan gö­tü­rü­len ta­pı­nak ser­gi­len­mez­di. Peki nasıl olu­yor?
Ber­ga­ma'da kazı yapan Ala­man ar­ke­olog­lar, kendi kon­so­los ve bü­yü­kel­çi­le­ri­ni dev­re­ye so­ka­rak, biz­zat pa­di­şah des­te­ğiy­le tren­le­re yük­le­yip ül­ke­le­ri­ne ta­şı­mış­lar­dır.
Za­ma­nın ay­dın­la­rı pa­di­şa­ha çıkıp;
-Pa­di­şa­hım, ta­ri­hi eser­le­ri­mi­zi Frenk­ler ül­ke­le­ri­ne ta­şı­mak­ta­dır­lar.
Pa­di­şa­hın ya­nı­tı il­ginç­tir.
-Pa­ra­sı­nı ve­ri­yor­lar mı?
-Evet ve­ri­yor­lar, ya­nı­tı üze­ri­ne pa­di­şah:
-Me­ma­lik-i Os­ma­ni­ye'de taş kıt­lı­ğı mı var, vurun kan­ta­ra satın!
İşte Kni­dos As­la­nı da böyle sa­tı­lan ta­rih­ler­den bi­ri­dir ma­ale­sef..
Geri alı­nır mı alın­maz mı ?
Siz karar verin…
Çünkü hır­sız ken­di­si­ni kur­ta­ra­cak,kendi le­hi­ne ka­nun­la­rı da yap­mış.
İnşal­lah ben ya­nı­lı­rım.

İlginizi Çekebilir

TÜM HABERLER