DÜNYA TARİH MÜZESİ İLÇEMİZİ TANITTI

Datça Ya­rı­ma­da­sı'ndaki bu­lun­tu­la­rın geç­mi­şi MÖ 20-00'lere kadar uza­nır. Bi­li­nen ilk yerli halk Kar­ya­lı­lar'dır ve bu­ra­da en par­lak dönem Dor­lar dö­ne­min­de ya­şa­nır. 

Dor­lar MÖ 1000 yıl­la­rın­da Trak­ya üze­rin­den gü­ne­ye ine­rek Yu­na­nis­tan üze­rin­den böl­ge­ye ge­lir­ler ve bu­gün­kü Datça ilçe mer­ke­zi­nin 1.5 km ku­zey­do­ğu­sun­da­ki Bur­gaz mev­ki­in­de Dor uy­gar­lı­ğı­nın mer­ke­zi olan Kni­dos'u ku­rar­lar. Daha sonra Lidya ege­men­li­ği­ne giren Kni­dos, MÖ 546'da Lidya Dev­le­ti'nin Pers­ler'in eline geç­me­si­nin ar­dın­dan da Pers­ler ege­men­li­ği­ne gir­miş­tir.

Kni­dos Antik Kenti 
Şeh­rin ta­şın­ma­sı ve Altın Çağı Kni­dos, ti­ca­ri ne­den­ler­le MÖ 4. yüz­yıl­da ya­rı­ma­da­nın uç nok­ta­sı­na, bu­gün­kü gör­kem­li ka­lın­tı­la­rın ol­du­ğu yere ta­şın­mış­tır. St­ra­bon, Kni­dos'un kıyı boyu ile önün­de­ki adada ku­rul­du­ğu­nu be­lir­tir. 

Ada ile kara ara­sın­da­ki deniz dol­du­ru­la­rak, iki ayrı liman elde edil­miş­tir. Ku­zey­de­ki küçük li­ma­na "Kuzey Liman" de­nil­miş ve as­ke­ri amaç­la kul­la­nıl­mış­tır. Gü­ney­de­ki liman ise ti­ca­ret amaç­lı kul­la­nıl­mış­tır. Halen, liman ağ­zın­da­ki men­di­rek ile Kuzey Liman'daki ku­le­nin ka­lın­tı­la­rı gö­rül­mek­te­dir. 

Dor­lar ve Ro­ma­lı­lar yeni Kni­dos'a çok sa­yı­da ta­pı­nak yap­mış­lar­dır. Şehir Af­ro­dit hey­ke­li ile ün­len­miş, geç Roma ve erken Bi­zans dö­ne­min­de ta­pı­nak­lar yer­le­ri­ni ki­li­se­le­re bı­rak­mış ve şehir nü­fu­su 70-.000'lere ulaş­mış­tır.Kni­dos çok önem­li bir ti­ca­ret mer­ke­zi ol­du­ğu kadar bir kül­tür ve sanat mer­ke­ziy­di. 

Dö­ne­min en ünlü hey­kelt­raş­la­rı ara­sın­da ye­ra­lan Pra­xi­te­les'in yap­tı­ğı Kni­dos Aph­ro­di­te Ta­pı­na­ğı'nda bu­lu­nan Kni­dos 

Af­ro­di­ti çok önem­li bir sanat ya­pı­tı­dır. İon kent­le­ri­nin de ka­tı­lı­mıy­la dü­zen­le­nen dini fes­ti­val­ler­de sa­nat­çı­lar hep Aph­ro­di­te'i ön plan­da tut­muş­lar­dır. 

Ge­ze­gen­le­rin hep aynı yö­rün­ge­de ha­re­ket eden yu­var­lak ci­sim­ler ol­du­ğu­nu bulan ünlü ast­ro­nom, ma­te­ma­tik­çi ve fi­lo­zof Eudo­xus, en iyi yon­tul­muş Çıp­lak Af­ro­dit Hey­ke­li'ni yapan hey­kel­tı­raş Pra­xi­te­les, Sko­pas, Br­ya­xis ve dün­ya­nın yedi ha­ri­ka­sın­dan biri olan Mısır'daki İsken­de­ri­ye Fe­ne­ri'nin mi­ma­rı Sast­ra­tos, Kni­dos'da ya­şa­mış­lar­dır. 

Af­ro­dit hey­ke­li­nin ka­ide­si, 8000 ki­şi­lik ti­yat­ro, güneş saati ve De­me­ter Ma­be­di gibi bası eser­ler, Kni­dos antik ken­ti­nin önem­li ka­lın­tı­la­rın­dan­dır. Antik çağda çok ünlü olan, in­san­la­rın onu gör­mek için çok uzak­lar­dan gel­di­ği Af­ro­dit hey­ke­li bu­gü­ne kadar bu­lu­na­ma­mış­tır.Ku­zey-gü­ney doğ­rul­tu­sun­da­ki ilk cad­de­nin ba­tı­sın­da ago­ra­sı yer alır. Son­ra­ki de­vir­ler­de as­ke­ri li­ma­nın ku­ze­yin­de­ki ago­ra­nın her iki ta­ra­fı­na, antik taş­lar­dan ya­rar­la­nı­la­rak büyük bir ki­li­se ya­pıl­mış­tır. 

Ku­ze­ye doğru, Dor He­xa­opi­si'ne bağlı kent­le­rin her dört yılda bir fes­ti­val dü­zen­le­dik­le­ri Apol­lon Kar­ne­isos Ta­pı­na­ğı'na ula­şı­lır. Dor üs­lu­bun­da­ki ta­pı­na­ğın ku­ze­yin­de ya­pı­lan ka­zı

­lar­da dik­dört­gen plan­lı bir sunak bu­lun­muş­tur. Su­na­ğın ye­ral­dı­ğı te­ra­sın ar­ka­sın­da ise He­le­nis­tik duvar iş­çi­li­ği­nin ör­ne­ği olan başka bir teras daha bu­lun­mak­ta­dır. 
Otur­ma ka­de­me­le­ri­ni anım­sa­tan ba­sa­mak­la­rın da bu­lun­du­ğu alan­da 1972 yı­lın­da bir ta­pı­nak ka­lın­tı­sı bu­lun­muş­tur.Bu dö­nem­de Kni­dos, şarap ihraç eden önem­li mer­kez­ler­den bi­riy­di.

MÖ 450 yı­lın­da Poly­no­tos'un yap­tı­ğı duvar re­sim­le­ri çok önem­li­dir.
He­ro­dot'a göre Spar­ta­lı­lar, Kni­dos'u bir ko­lo­ni kenti ola­rak kabul et­miş­ler­dir. Fakat za­man­la güç­len­miş­ler, Fe­ni­ke­li­ler sa­ye­sin­de de­niz­ci­lik­te çok iler­le­miş­ler, ter­sa­ne­ler kur­muş­lar­dır.

Kni­dos­lu­lar, Lid­ya­lı­la­rın sal­dı­rı­la­rı­na karşı ko­run­mak için Re­şa­di­ye Ya­rı­ma­da­sı'nı ka­ra­dan ayır­ma­ya ça­lış­mış­lar­dır. Daha son­ra­dan kaz­dık­ça kaya çık­mış­tır ve bu ka­ya­la­rın sert­li­ğin­den do­la­yı ka­zı­la­rı ya­vaş­la­mış­tır. Bu ola­yın üs­tü­ne Pers sal­dı­rı­la­rı baş­la­yın­ca ta­mam­la­ya­ma­mış­lar­dır. Bu sal­dı­rı­lar sı­ra­sın­da Pers­ler kente zarar ver­me­miş­tir.

Kni­dos­lu­lar daha sonra Büyük İsken­der'e boyun eğ­miş­ler­dir. Fakat bu dö­nem­le il­gi­li pek ay­rın­tı­lı bilgi bu­lun­ma­mak­ta­dır. 

Roma İmpa­ra­tor­lu­ğu ile Se­le­ukos Kral­lı­ğı ara­sın­da­ki sa­vaş­ta Roma'nın ta­ra­fı­nı tut­muş, Ber­ga­ma Kral­lı­ğı'na ka­tıl­mış­lar­dır.

Bi­zans Dö­ne­mi
Kent, Bi­zans İmpa­ra­tor­lu­ğu dö­ne­min­de silik bir yer­le­şim ha­li­ne gelse de, bu dö­nem­de bir süre için pis­ko­pos­luk mer­ke­zi ola­rak kul­la­nıl­mış­tır. Bi­zans'ın iler­le­yen dö­nem­le­rin­de ise bir yan­dan dep­rem­ler, diğer yanda kor­san sal­dı­rı­la­rı ile güç­süz kalan kent MS 7. yüz­yıl­da tü­müy­le terk edil­miş; ya­rı­ma­da nü­fu­su ise bin­le­re in­miş­tir.

Türk Ege­men­li­ği
Ya­rı­ma­da, 13. yüz­yıl­da Men­te­şe Bey­li­ği'ne bağ­lan­mış; 15. yüz­yıl­da ise Os­man­lı İmpa­ra­tor­lu­ğu sı­nır­la­rı­na ka­tıl­mış ve adı Datça ol­muş­tur.Son Os­man­lı pa­di­şah­la­rın­dan Sul­tan Reşat dö­ne­min­de Datça adı Re­şa­di­ye olmuş, Cum­hu­ri­yet'le be­ra­ber ise tek­rar Datça'ya dö­nüş­tü­rül­müş­tür. 

1928 yı­lın­da ilçe olan Datça'nın ilk mer­ke­zi Re­şa­di­ye Ma­hal­le­si olmuş, 1947'de ise bu­gün­kü yeri olan İskele Ma­hal­le­si'ne ta­şın­mış­tır. Datça Ya­rı­ma­da­sı bazı ha­ri­ta­lar­da hala "Re­şa­di­ye Ya­rı­ma­da­sı" ola­rak geçer.?Kni­dos ta­ri­hi­ni ay­dın­lat­mak ama­cıy­la ilk ka­zı­lar, İngi­liz Char­les Ne­w­ton ta­ra­fın­dan 1856-1858 yıl­la­rı ara­sın­da ya­pıl­mış­tır.