SU NE KADAR PA­HA­LI, YA DA YE­TERLİ SU­YU­MUZ VAR MI?

*Dün­ya­da su kıt­lı­ğı baş­la­dı mı?
*OECD ra­po­ru­na göre Tür­ki­ye'de su du­ru­mu nasıl?
*Datça'da su kıt­lı­ğı olur mu?
*Neler ya­pı­la­bi­lir?
*Es­ki­den Ata­la­rı­mız su ge­rek­si­nim­le­ri­ni sar­nıç­lar­dan kar­şı­lı­yor­du!
Tür­ki­ye OECD ül­ke­le­ri ara­sın­da kent­sel atık su yö­ne­ti­min­de son sı­ra­da yer alı­yor. OECD'nin Tür­ki­ye'nin çev­re­sel per­for­man­sı­nı de­ğer­len­dir­di­ği son ra­po­ra göre, sa­na­yi kay­nak­lı atık su­la­rın yüzde%38 i,evsel atık su­la­rın da % 14'ü arı­tıl­ma­dan de­şarj edi­li­yor.
Bir met­re­küp su fi­ya­tı­nı alıp kent­le­re göre bak­mak bize ger­çek resmi gös­ter­mez. OECD ra­po­run­da, il­le­re göre su fi­yat­la­rı, dar ge­lir­li hane hal­kı­nın alım gü­cü­ne göre kı­yas­lan­mış. O zaman kar­şı­mı­za bam­baş­ka bir tablo çı­kı­yor. Hane hal­kı­nın ge­li­ri­ne oran­la suyun en ucuz ol­du­ğu iller Er­zu­rum, Aydın, Es­ki­şe­hir, Te­kir­dağ, Trab­zon ve Sa­kar­ya. Ge­li­re göre adil bir fi­ya­tın be­lir­len­di­ği ile­ler ara­sın­da ise İzmir,Muğla,An­tal­ya, Konya, Ma­lat­ya sa­yı­la­bi­lir. Su fi­yat­la­rı­nın ge­li­ri düşük aile­le­ri zor­la­dı­ğı il­le­rin ba­şın­da ise büyük bir fark­la Ga­zi­an­tep ge­li­yor. İstan­bul, Bursa,De­niz­li,Ko­ca­eli, Ba­lı­ke­sir,Kay­se­ri, Mer­sin, Di­yar­ba­kır ve di­ğer­le­ri kadar kötü ol­ma­sa da An­ka­ra'yı sa­ya­bi­li­riz. Sa­de­ce suyun met­re­küp fi­ya­tı­na bak­say­dık Di­yar­ba­kır ve Şan­lı­ur­fa'da suyun ucuz ol­du­ğu­nu dü­şü­ne­bi­lir­dik. Hane hal­kı­nın alım gü­cüy­le bak­tı­ğı­mız­da tablo de­ği­şi­yor. O yüz­den de, su fi­yat­la­rı­nı in­dir­dik diyen be­le­di­ye­le­ri bir de bu gözle mer­cek al­tı­na al­mak­ta fayda var.
Bir­çok ilde su ve atık su ta­ri­fe­le­ri ha­ne­le­rin kar­şı­la­ya­bi­lir­lik sı­nı­rı­nı aşı­yor!
Olaya biraz daha ya­kın­dan ba­ka­lım. İşe üç büyük kent­le baş­la­ya­lım; İstan­bul'da dar ge­lir­li bir aile­nin alım gü­cü­nün öde­ye­bi­le­ce­ği mik­ta­rın ne­re­dey­se iki katı olan su fi­ya­tı %15 lik in­di­ri­me rağ­men hala is­te­ni­len se­vi­ye­de değil. Tabii bu­ra­da uzun uzun tar­tı­şıl­ma­sı ge­re­ken, büyük şe­hir­le­re çok uzak yer­ler­den su ta­şın­ma­sı, ma­li­ye­ti hal­kın sır­tı­na vur­mak­tır! Bilim in­san­la­rı­nın de­dik­le­ri­ne göre, nüfus ko­run­sa, su kay­nak­la­rı ko­ru­na­bil­sey­di, İstan­bul­lu daha az ya­tı­rım­la, daha ucuz suya ka­vu­şa­bi­lir­di. İzmir'de ge­li­re göre zaten den­ge­li gö­rü­len fi­yat­lar,ta­sar­ru­fu da özen­di­recek şe­kil­de yak­la­şık %10 in­di­ri­le­rek daha uygun bir se­vi­ye­ye ge­ti­ril­di. An­ka­ra'daki % 30 luk in­di­rim ise fi­ya­tı dar ge­lir­li bir aile­nin kar­şı­la­ya­bi­le­ce­ği se­vi­ye­le­re çekti. İstan­bul'daki in­di­rim ka­ra­rı­nın Ekrem İma­moğ­lu ta­ra­fın­dan or­ta­ya atıl­dı­ğı­nı anım­sar­sak, An­ka­ra ve İstan­bul'da CHP'li be­le­di­ye­le­rin et­ki­siy­le su fi­yat­la­rı­nın daha makul bir çiz­gi­ye çe­kil­di­ği­ni söy­le­ye­bi­li­riz. İzmir zaten iyi du­rum­day­dı.
Ya­pı­la­cak­la­ra gel­me­den önce, Muğla ve Datça'daki durum hak­kın­da da bir­kaç söz söy­le­mek is­ti­yo­rum
Datça Kent Kon­se­yi Su Gru­bu­nun özen­li ça­lış­ma­sı so­nu­cu, Datça'nın geç­miş­ten gü­nü­mü­ze bir su ra­po­ru or­ta­ya çıktı. Gö­rül­dü ki, Datça'nın suyu son on yıl için­de yarı ya­rı­ya azal­mış. Eğer önlem alın­maz­sa, çok uzun ol­ma­yan ile­ri­ki yıl­lar­da Datça'yı büyük bir su kıt­lı­ğı bek­le­mek­te­dir.
Peki Datça'da su pa­ha­lı mı?
Tür­ki­ye or­ta­la­ma­sı ra­kam­la­rı­na ba­kın­ca pa­ha­lı gibi gö­rü­nü­yor.
Ancak , bazı nok­ta­la­rın al­tı­nı çiz­mek­te yarar gö­rü­yo­rum. Acaba Datça'da evi­mi­ze gelen bir met­re­küp suyun ma­li­ye­ti ne ka­dar­dır? Yani ku­yu­yu açma, ku­yu­dan ma­hal­le ara­la­rı­na şe­be­ke dö­şe­me, suyun kul­la­nı­la­bi­lir hale ge­ti­ril­me­si, ça­lış­tı­rı­lan ekip­man vs. Yani sı­ra­dan bir ti­ca­ri iş­let­me­de bile bir Mal Oluş Fi­ya­tı var­dır. Bence Datça'daki suyu pa­ha­lı üre­ti­yo­ruz, pa­ha­lı ulaş­tı­rı­yo­ruz. An­ka­ra'ya, İstan­bul'a göre ma­li­yet daha pa­ha­lı­dır. Nasıl mı? Datça'daki su ku­yu­sun­dan Özbel'deki,ya da İskele Ma­hal­le­si­ne yak­la­şık 10 km lik bir şe­be­ke dö­şe­mek ge­re­ki­yor. Aynı şe­be­key­le An­ka­ra ya da İstan­bul'un sa­de­ce bir sem­ti­ne şe­be­ke dö­şen­se(ör­ne­ğin Ka­dı­köy, Ba­kır­köy gibi) 2-3 mil­yon in­sa­na aynı mas­raf­la hiz­met gö­tü­rü­lür­ken. Bu­ra­da ma­li­yet ar­tı­yor. O ne­den­le ben B. Şehir Be­le­di­ye­si­nin en kısa sü­re­de suyun ma­li­ye­ti­ni hesap edip, halka açık­la­ma­sı­nı is­ti­yo­rum. Bir yerde oku­ma­dım da…
Neler ya­pı­la­bi­lir?
Artık ku­yu­lar ye­ter­siz ka­lı­yor. Bir gölet,baraj vs. der­hal açıl­ma­lı. Büyük kent­ler­de ise, daha yakın yer­ler­den su ta­şın­ma­sı­nın yolu azıl­ma­lı. Eğer ba­raj­sa,baraj gö­lü­nün top­tan uzun­lu­ğu art­tı­rı­la­bi­lir.
*Suyun be­de­li­ni, ta­sar­ruf edeni,ve­rim­li kul­la­na­nı ödül­len­di­recek; is­re­af edeni ce­za­lan­dı­ra­cak şe­kil­de ayar­la­ma­lı­yız.
*Ön­ce­lik­le suyun kir­len­me­si­ni ön­le­me­li­yiz.
*Es­ki­den ne güzel sar­nıç­lar var­mış. Ata­la­rı­mız o sar­nıç­lar­dan yaz boyu fay­da­la­nır­mış. Şimdi kul­la­na­ca­ğı suyu de­po­la­ma ola­na­ğı bu­lun­ma­yan in­şa­at­la­ra ruh­sat ve­ril­me­me­li­dir. Çevre ve Şe­hir­ci­lik Ba­kan­lı­ğı Oto­park yap­ma­ya­na ruh­sat yok di­ye­ce­ği­ne, yağan yağ­mur­la­rı de­po­la­ma­ya el­ve­riş­li dü­ze­nek kur­ma­ya­na ruh­sat ver­me­yin de­me­li­dir.
De­ğer­li Tü­ke­ti­ci­ler;
Tür­ki­ye kışın dünya or­ta­la­ma­sı üze­rin­de yağış alan bir ülke. Su kıt­lı­ğı kışın değil,doğal ola­rak yazın ya­şan­mak­ta­dır. Bizim he­sap­la­rı­mı­za göre, dört ki­şi­lik bir aile­nin, her gün duş almak ko­şu­luy­la ayda har­ca­ya­ca­ğı su mik­ta­rı 14 met­re­küp­tür.
Her in­şa­at yapan 2x5x5 bo­yun­da bir depo yapsa, evi­nin ya­nı­na, bod­ru­mu­na vs. 50 met­re­küp su bi­rik­ti­ri­lir. Bu da 4 aylık su de­mek­tir. Zor mudur?

Okunma Sayısı: 6101