MİKROP-BAK­TERİ –VİRÜS(2) ORTA ÇAĞ'DA MİKROP FİKRİ…

Has­ta­lık­la­rın do­ğa­üs­tü güç­le­rin eseri ol­du­ğu­na ina­nı­lır­dı; has­ta­lık ya tan­rı­nın ga­za­bıy­dı ya da şey­tan'ın işi. Gö­rün­me­yen bazı var­lık­la­rın has­ta­lık­la­ra neden ol­du­ğu ola­sı­lı­ğı dü­şü­nül­se de,17.yüz­yıl­da mik­ros­ko­bun keş­fi­ne kadar buna pek ina­nıl­ma­dı.
Hip­pok­ra­tes(MÖ 460-375) sağ­lı­ğın insan be­de­nin­de­ki dört ya­şam­sal sıvı nın(kan,bal­gam,sarı ve kara safra) ara­sın­da­ki den­ge­ye bağlı ol­du­ğu­na ve bu den­ge­nin bo­zul­ma­sı­nın da bütün has­ta­lık­la­rın kay­na­ğı ol­du­ğu­na ina­nı­yor­du. Hi­pok­rat, gü­nü­müz­de çok önem­li olan bir şey di­yor­du: sıtma, le­ke­li humma,çiçek,veba,sara ve ak­ci­ğer ve­re­mi­ne ait bil­gi­ler ver­miş, ya­ra­la­rın te­da­vi­sin­de kay­na­tıl­mış suyla yı­ka­ma­yı öner­miş­ti…
Aris­to­te­les(MÖ 384-322) Bazı or­ga­niz­ma­la­rın can­sız mad­de­ler­den va­re­dil­di­ği­ne dair ken­di­li­ğin­den(spon­ta­ne) ola­rak bi­li­nen te­ori­yi sa­vu­nur­du. Mik­ros­kop yoktu. Canlı hüc­re­le­rin can­sız var­lık­lar­dan tü­re­ye­bi­le­ce­ği ön­gö­rü­lü­yor­du.
Galen(129-200) Mi­as­ma Te­ori­si­ni öne sürdü; has­ta­lık­la­ra kötü hava(mal'aria) sebep olu­yor­du; Bu kötü ha­va­nın için­de or­ga­nik mad­de­nin çü­rü­me­sin­den mi­as­ma­tik ko­ku­lar, ko­le­ra,veba gibi has­ta­lık­la­rın ne­de­ni idi.
Doğu'da Hint­li­le­rin Sust­ra­ta'sında(500) fa­re­le­rin ya­yıl­ma­sın­da rolü ol­du­ğu­nu bil­dir­miş­ti.
İbni Sina(980-1038) Bu­la­şı­cı has­ta­lık­la­rın gözle gö­rül­me­yen kurt­çuk­lar­dan ileri gel­di­ği­ni ve ko­run­mak için te­miz­li­ğin önem­li ol­du­ğu­nu vur­gu­la­mış­tı.
Ak Şem­set­tin(1453) Ma­lar­ya­nın aynı bir bitki to­nu­mu gibi gö­rül­me­yen bir et­ke­ni ol­du­ğu­nu ve vü­cu­da gir­dik­ten sonra üre­di­ği­ni yaz­mış­tı.
1700 lü yıl­lar­da, has­ta­lık­la­rın çü­rü­mek­te olan şey­ler­den ol­du­ğu inan­cı ha­kim­di ki,
1775 'te La­vo­isi­er, ha­va­da­ki ok­si­je­nin var­lı­ğı­nı is­pat­la­mış,kay­na­tı­lan gı­da­lar­da ok­si­jen bu­lun­ma­dı­ğı için üreme ol­ma­dı­ğı­nı sa­vu­na­rak spon­ta­ne(ken­di­li­ğin­den) tü­re­me te­ori­si­ni des­tek­le­miş­ti.
18.​yy son­la­rı­na ge­lin­di­ğin­de bu görüş mik­rop te­ori­si­ne zemin ha­zır­la­ya­cak­tı.
Bugün ku­la­ğı­mı­za tuhaf gelen bun­la­rın hepsi göz­lem­di. Bi­lim­sel bir de­ne­ye da­yan­mı­yor­du.
1600 lere ge­lin­di­ğin­de,as­lın­da fi­kir­le­ri bir­bi­riy­le zıt olan iki bilim in­sa­nı ken­di­li­ğin­den tü­re­yiş te­ori­si­ne la­bo­ra­tu­ar­lar­da bir nevi mey­dan oku­du­lar…(devam edecek

Okunma Sayısı: 3009