MART AYI DERT AYI MIDIR?

Anadolu’da Mart ayı ile ilgili birçok atasözü var. Ben hepsini burada anlatmayacağım.
Ancak bazıları var ki, onların açıklanmasını sizinle paylaşacağım.
-Mart çıkmadıkça, dert çıkmaz.
Mart ayı Anadolu insanı için en sıkıntılı bir aydır. O nedenle tüm ekonomik sıkıntıları
mart ayına yüklemişlerdir. Bunu daha iyi açıklayan bir atasözü daha var;
-Mart ayı, dert ayı…
Anadolu’da kış için sonbaharda kış hazırlıkları yapılır. Benim köyümde eskiden
ahşaptan ambarlar vardı. Birkaç gözü vardı bunların. Ne bileyim buğday mısır, un bu
ambarlarda tutulurdu. Tabii şeker de çuvalla alınırdı.
Bunun dışında Çarşamba köylerinde mısırı kurutmak için serenler yapılırdı. Kimi
yerlerde serender, serendi, serende adlarıyla da anılırdı. Mısırın sapı hayvan yiyeceği olarak
kullanılırdı. O zamanlar sunni yem bilinmezdi!
Mart ayı geldiğinde, ambarda yiyecek ya kalmaz, ya da azalırdı. Hayvanların yiyeceği,
serendeki mısırda dibe gelmiştir.
Dert ayı başlamıştır. Yani ekonomi berbattır!
Cumhuriyet dönemi ve 1980 lere kadar Mali Yılbaşı hep Mart ayında başlardı. Belki de
köylüye kredi vermek için böyle bir uygulama yapılıyordu. Tütün, şekerpancarı ekicisi bu
aylarda ekim parası, dikim parası adı altında kredi alırdı, hem de faizsiz.
Tarlada ekili bir şey kalmamıştır. Karadeniz’de, özellikle benim memleketim
Çarşamba’da tarladaki kara lahana, pırasa, ıspanak vb. hepsi karın altındadır. Bir tek yeşillik
göremezsiniz oralarda. Ben şanslı bir yerde yaşıyorum. Datça’da şu anda portakal ağaçları
turuncuya boyanmış, bademler çağlaya durmuş, yani buralar mart ayında rengarenk…
Mart ayının dert ayı olması ekonomik yani…
-Mart Dokuzunda çıra yak, bağ buda…
Aman ha...Bu günlerde geceleri bile budama yap. Vakti geçirme. Budama gençleştirir.
Ben hep ağaçları, gülleri budamaktan korkardım. Datça’ya gelince bunun yanlış olduğunu
anladım. Nereden budarsan buda, daha genç ve gür geliyor…
-Mart kapıdan baktırır, kazma kürek yaktırır.
Mart ayının çok soğuk olduğunu anlatırken, tıpkı yiyecekler gibi, yakacakların da
bitmek üzere olduğunu anlatır.
-Mart kuruluk, Nisan yağmurluk.Mart’ta yağışların azaldığını, aslında ayazların olduğunu, ama Nisan’da yağmur
geldiğini anlatır.
-Martta yağmaz, Nisan’da dinmezse sabanlar altın olur…
Mart ayında toprak tavlanır, yani ekilecek duruma gelirse, peşine tarlalar sürülüp
ekime hazır hale getirilip, Nisan ayında da beklenen yağmurlar gelirse, saban, yani ekilecekler
neden altın olmasın!..
-Martta tezekler kuruya, Nisan’da seller yürüye.
Mart ayında , Anadolu’nun kimi yerlerinde yakacak olarak kullanılan hayvan dışkısının
kuruması, bunun peşine Nisan’da da yağmurların yağması istenir.
Bir beylik sözle bitireyim;
Mart’ın sonu bahardır…
Her gününüz bahar tadında geçsin.

Okunma Sayısı: 206