DATÇA'DA NİYE ET­NOG­RAF­YA MÜZESİ YOK?

İnsan ya­şa­dık­ça dün­ya­da izi kalır.?Ken­di­ni insan bil­dik­çe iler­ler.?Ki bu iler­le­me ol­maz­sa in­san­da yaşam olmaz,kendi ken­di­ni par­ça­la­yan bir de­ğir­men taşı gibi kalır.İşte bu se­bep­le­dir ki insan geç­mi­şi­ni merak eder.?Geç­mi­şi de en somut ola­rak al­gı­la­mak için tarih di­sip­li­ni te­şek­kül et­miş­tir.Bu tarih il­mi­nin önem­li araç­la­rın­dan biri de ta­ri­hi ob­je­ler­dir.?Hal­kın kul­lan­dı­ğı eş­ya­lar,dev­le­tin ya­pı­lar hep tarih için önem­li ol­muş­tur.
Ancak yeni an­la­yı­şın da bas­kın ol­du­ğu göz önüne alı­na­rak hal­kın gün­de­lik ya­şa­yı­şı­nın dev­le­tin iş­le­rin­den daha çok merak edil­di­ği kabul edil­me­li­dir.?Bu yüz­den de tarih yü­zü­nü artık bu ko­nu­la­ra çe­vir­me­li­dir.Bir ka­bi­le­nin,aşi­re­tin,aile­nin nasıl ya­şa­dı­ğı;yemek için,giy­mek için,süs­len­mek için,belki de hava atmak için ne­le­ri kul­lan­dı­ğı­nı öğ­ren­mek halka daha cazip gel­mek­te­dir.?Hem böy­le­ce geç­miş­ten bu yana gös­te­ri­len ge­liş­me çiz­gi­si­ni hem de eski ile ir­ti­ba­tı­nı tek­rar gör­mek­te­dir.

Bu yüz­den in­san­lar müze ku­rar­lar.?Tarihle­ri­ni unut­ma­mak,geç­mi­şi so­mut­laş­tır­mak için.Müze ol­ma­lı­dır ki ora­nın ya­şa­mı gös­te­ril­sin.Gelen ya­ban­cı­lar da yer­li­ler de bu kay­nak­tan bes­len­sin.

Bu bes­len­me için de her alan­da bu alan­la il­gi­li ob­je­le­ri top­la­ya­cak mü­ze­le­re ih­ti­ya­cı­mız var­dır.Ga­ze­te­ci­lik,tarım,hay­van­cı­lık,ha­lı­cı­lık,arı­cı­lık,ipek bö­cek­çi­li­ği….Bu kadar geniş alan­lar için ayrı ayrı müze kurma so­ru­nu her zaman ge­çer­li­dir.Bir de Datça gibi atıl yer­le­şim yer­le­rin­de bu daha da zor­laş­mak­ta­dır. Ancak ta­rih­ten beri an­la­şıl­mış­tır ki müze sa­de­ce dev­le­tin mer­kez­le­rin­de bu­lun­ma­sı ge­re­ken bir kurum değil tüm ül­ke­yi nakış gibi sar­ma­la­yan,ül­ke­ye es­te­tik aşı­la­yan,öz­bi­linç sağ­la­yan bir ha­re­ket­tir.

İşte bu geniş ko­nu­lar­da ayrı ayrı mü­ze­le­rin ku­rul­ma­sı zor­lu­ğu ne­de­niy­le ye­rel­de et­nog­raf­ya mü­ze­le­ri­nin açıl­ma­sı daha iş­lev­sel ol­mak­ta­dır.Bi­li­yo­ruz ki et­nog­raf­ya da ayrı bir bilim da­lı­dır ayrı di­sip­li­ni ayrı ge­li­şim çiz­gi­si ve diğer alan­lar­la dir­sek te­ma­sı var­dır ancak bu nka­dar geniş ko­nu­la­rı en iyi hü­la­sa edecek kurum et­nog­raf­ya mü­ze­si­dir.Bunu ilk fark eden­ler­den biri ku­ru­cu te­ori­mi­zin ya­pı­taş­la­rın­dan biri olan Ziya Gö­kalp eser­le­rin­de bu ko­nu­ya de­ğin­miş­tir.(Gö­kalp,Kürt Aşi­ret­le­ri Hak­kın­da Sos­yo­lo­jik Tet­kik­ler,Bil­ge­oğuz Yay.,s.16-17-18)
Şöy­le­dir:
“İşte Av­ru­pa'da et­nog­raf­ya mü­ze­le­ri kendi mem­le­ket­le­rin­de halka ait olan ge­le­nek­ler­le il­gi­li ve­ri­le­ri top­la­yan mü­ze­ler­dir.Halk ge­le­nek­le­ri­ni konu alan et­nog­raf­ya bö­lü­mü­ne hal­ki­yat denir.?Av­ru­pa'da folk­lö­rün ay­rı­ca uz­man­la­rı var­dır.Et­nog­raf­ya mü­ze­si,folk­lor­dan başka mem­le­ket­te kul­la­nı­lan ne kadar mü­ze­lik eşya varsa on­la­rı da içine alır.?Bina gibi ta­şın­ma­sı müm­kün ol­ma­yan eş­ya­la­rın da küçük birer ör­ne­ği olan ma­ket­le­ri bu mü­ze­de bu­lu­nur.?Memleket­te eşya ola­rak ne varsa mut­la­ka ya ken­di­si ya kop­ya­sı ya da fo­toğ­ra­fı et­nog­raf­ya mü­ze­sin­de mev­cut­tur…

Demek ki et­nog­raf­ya mü­ze­si tarih mü­ze­si­nin bir ta­mam­la­yı­cı­sı­dır.Tarih mü­ze­si bir mil­le­tin ma­zi­si­ni gös­te­rir.Et­nog­raf­ya mü­ze­si ise mil­le­tin mev­cud ha­li­dir.”

Gö­rül­dü­ğü üzere bu husus dev­le­ti­mi­zin ak­lın­da hep var­dır ve he­def­le­ri ara­sın­da­dır.Gü­nü­müz­de açık ara önde olan ve si­ya­si are­na­da da ken­di­si­ne önem­li bir yer bulan kül­tür tu­riz­min­de Tür­ki­ye'nin hiç­bir yeri geri kal­ma­ma­lı­dır ve ka­na­atim­ce Datça'nın ön­cü­lük ya­pa­ca­ğı bir­çok husus bu­lu­na­bi­lir.Önü­müz­de­ki de­vir­ler için to­run­la­rı­mı­za bı­ra­ka­ca­ğı­mız en güzel miras kül­tür mi­ra­sı­dır.Ki bir top­lu­lu­ğun kül­tü­rel ko­ru­ma­sı­nı sağ­la­ya­ma­ma­sı ken­di­si­nin in­ti­ha­rı­dır.Bu kro­nik ra­hat­sız­lı­ğı to­run­la­rı­mı­zın ya­şa­ma­ma­sı için kül­tü­rel fa­ali­yet­le­rin art­tı­rıl­ma­sı ge­rek­mek­te­dir.?En ka­lı­cı­sı ise bir et­nog­raf­ya mü­ze­si ola­cak­tır.

Dat­ça­lı' nın bu za­ma­na nasıl gel­di­ği ancak böyle bir müze ile an­la­şı­la­cak­tır.
Ha­şi­ye:Dünya iş­le­rin­den kay­nak­lı bu fa­sı­la do­la­yı­sıy­la özür­le­ri­mi tak­dim ede­rim.

Okunma Sayısı: 10882