“1. DATÇA TEMİZ DENİZ” PANELİ GERÇEKLEŞTİ

      Sebiha ARSLAN
26 Nisan  Perşembe günü 14.30'da baş­la­yan pa­ne­le Datça Kay­ma­kamı Vehbi Bakır, Datça Kazım Yıl­maz Mes­lek Yük­se­ko­ku­lu Mü­dü­rü Dr. Le­vent Ka­ra­dağ konuk ola­rak ka­tı­lır­ken, mo­de­ra­tör ola­rak Datça Kazım Yıl­maz Mes­lek Yük­se­ko­ku­lu Ma­ri­na İşlet­me Ko­or­di­na­tö­rü Öğ­re­tim Gö­rev­li­si Onur Er­do­ğan ka­tıl­dı. Ko­nuş­ma­cı ola­rak ka­tı­lan isim­ler ara­sın­da Su Ürün­le­ri Fa­kül­te­sin­de Gö­rev­li Doç Dr. Nedim Öz­de­mir, Deniz Temiz Der­ne­ği Genel Mü­dü­rü Akşit Öz­ku­ral, Datça Be­le­di­ye­si'nde gö­rev­li Gıda Mü­hen­di­si İlke Cu­ra­cı, Muğla Bü­yük­şe­hir Be­le­di­ye­si Çevre Ko­ru­ma ve Kont­rol Da­ire­si Baş­kan­lı­ğın­da gö­rev­li Çevre Mü­hen­di­si İbra­him Ünsal, Eko­no­mist, Yatçı, Ga­ze­te­ci Meriç Kö­ya­ta­sı yer aldı.

Pa­nel­de ko­nu­şan  Kaymakam  Bakır ”Bu pa­ne­lin ba­şa­rı­lı geç­me­si­ni te­men­ni edi­yo­rum. Bu­ra­da pa­ne­list­le­ri­mi­zin ifade ede­ce­ği fi­kir­le­rin yol ha­ri­ta­la­rı­nın biz­ler ve siz­ler ta­ra­fın­dan en kısa za­man­da ha­ya­ta ge­çi­ril­me­si­ni te­men­ni edi­yo­rum. Sözü bu­gün­kü sa­hip­le­ri­ne bı­rak­mak üzere he­pi­ni­zi say­gıy­la se­lam­lı­yo­rum sağ olun.” dedi.
Okul Mü­dü­rü Dr. Le­vent Ka­ra­dağ “Datça ha­va­sıy­la, de­ni­ziy­le, su­yuy­la he­pi­miz için cen­net­ten bir köşe. Datça belki coğ­ra­fik ola­rak bazı olum­suz­luk­la­rı bün­ye­sin­de ba­rın­dı­rı­yor. Bu durum he­pi­miz için zor ola­bi­li­yor. Ancak belki de bu olum­suz özel­lik­le­riy­le hala bu kadar güzel ve özel biz­ler için. Çok sev­di­ği­miz Datça'mıza Yük­se­ko­kul ola­rak bir sorun varsa so­ru­nun kı­yı­sın­dan, kö­şe­sin­den tu­ta­bi­lir­sek bu bağ­lam­da bu et­kin­li­ği yap­mak is­te­dik.” söz­le­riy­le duy­gu­la­rı­nı ka­tı­lım­cı­la­ra ak­tar­dı.
Mo­de­ra­tör ola­rak ka­tıl­dı­ğı pa­nel­de ko­nu­şan Öğr. Gör. Onur Er­do­ğan “Datça Ya­rı­ma­da­sı çev­re­sel de­ğer­le­ri­nin yük­sek­li­ğiy­le in­san­la­rın dik­ka­ti­ni çe­ki­yor. Ya­rı­ma­da­yı çev­re­le­yen de­niz­le­ri­mi­zin te­miz­li­ği ciddi an­lam­da ün sal­mış du­rum­da. Bu ne­den­le pa­ne­li­mi­zin ko­nu­su­nu Datça'mızın kıy­met­li­si olan deniz çev­re­si ola­rak be­lir­le­dik. Datça'da olu­şa­bi­lecek deniz kir­li­li­ği­nin ön­len­me­si ve de­ni­zin ko­run­ma­sı­nı fark­lı açı­lar­dan in­ce­le­ye­bil­me­si için pa­ne­list­ler­den yar­dım is­te­dik. Pa­ne­list­le­re te­şek­kür edi­yo­rum” dedi.
Pa­ne­le ko­nuş­ma­cı ola­rak ka­tı­lan Akşit Öz­ku­ral “Bazen tu­rist ola­rak bazen in­ce­le­me ama­cıy­la gel­di­ğim Datça'ya bugün ko­nuş­ma­cı ola­rak ge­li­yo­rum. 7 yıl­dır TURMEPA'da görev yap­mak­ta­yım. Aslen eski bir ban­ka­cı­yım.” söz­le­ri­nin ar­dın­dan TURMEPA nedir? İle il­gi­li slayt gös­te­ri­si iz­len­di. Slayt gös­te­ri­si­nin ar­dın­dan Öz­ku­ral “Bazı ra­kam­lar ko­nu­sun­da bil­gi­le­ri si­zin­le pay­la­şa­yım. 1 yılda 4.9 mil­yon litre sıvı atık top­la­dık. Son 8 yılda 33 mil­yon lit­re­lik sıvı atı­ğın de­ni­ze ak­ta­rıl­ma­sı­nı ön­le­miş bir ku­ru­muz. 2000 yı­lın­da Ba­kan­lar Ku­ru­lu Ka­rar­na­me­siy­le ka­mu­ya ya­rar­lı bir der­nek sta­tü­sü­nü ka­zan­dık. Do­la­yı­sıy­la bize ya­pı­lan ba­ğış­lar ver­gi­den muaf bir du­rum­da. Tur­me­pa'nın amacı sa­de­ce de­niz­ler ve su kay­nak­la­rı­nın her türlü kir­li­lik­ten arın­ma­sı.” söz­le­riy­le yap­tık­la­rı fa­ali­yet ile il­gi­li ra­kam­sal bil­gi­ler verdi. Sunum ka­rı­şık gi­de­cek­tir diyen “Öz­ku­ral Deniz Pat­lı­ca­nın de­niz­de­ki za­rar­lı mad­de­le­ri te­miz­le­di­ği­ni, bir deniz pat­lı­ca­nı­nın 150 lit­re­lik bir kiri, sıvı atığı yok edi­yor. Bunun dı­şın­da çok az kim­se­nin sev­di­ği­ni tah­min et­ti­ğim Deniz Kes­ta­ne­le­ri de de­niz­le­ri te­miz­li­yor. Mid­ye­le­ri say­mı­yo­rum ama siz yine de midye ye­me­yin. Yer­yü­zün­de yak­la­şık 40 bin ci­va­rın­da canlı türü var. Bun­la­rın 3 bini sa­de­ce Tür­ki­ye'de ya­şı­yor. Bu can­lı­la­rın ko­run­ma­sı bizim ve biz­den son­ra­ki ne­sil­ler için çok önem­li. Dün­ya­da üre­ti­len ok­si­je­nin ya­rı­sın­dan faz­la­sı de­niz­ler­den gelir. De­ni­zin üs­tün­de­ki yağ, pet­rol ve tü­rev­le­ri gibi şey­ler de­ni­zin üs­tü­nü kap­la­dı­ğı­ za­man güneş ışın­la­rı yo­sun­lar­la bu­lu­şa­mı­yor. Bu­lu­şa­ma­dı­ğı için­de ok­si­jen üre­te­mi­yor­lar. Biz şuan bu so­ru­nu ya­şa­mı­yo­ruz ama biz­den son­ra­ki ne­sil­ler bu so­ru­nu ya­şa­ya­cak­lar. Deniz se­vi­ye­si yük­se­lin­ce top­ra­ğın nem oranı aza­lı­yor. Tuz­lan­ma ar­tı­yor ürün ye­tiş­ti­re­mez hala ge­li­yo­ruz. Bu da eşit­tir açlık.” dedi. Bir anı­sı­nı ka­tı­lım­cı­lar­la pay­la­şan Öz­ku­ral “Bir­çok sa­na­yi te­sis­le­rin­de arıt­ma te­sis­le­ri var­dır ancak acaba bun­lar kul­la­nı­lı­yor mu? Bizi bir tesis ça­ğır­mış­tı bu­yu­run gelin görün arıt­ma te­si­si­mi­zi de­di­ler git­tik. Ancak orada bir yazı gör­düm “Ar­ka­daş­lar Tur­me­pa'nın ele­man­la­rı git­tik­ten sonra arıt­ma te­si­si­ni ka­pat­ma­yı unut­ma­yın.” Bu­nun­la dev­let, be­le­di­ye­ler nasıl mü­ca­de­le etsin her şey bizde bi­ti­yor. Çok ka­zanç zi­ya­nı yok çevre kir­len­sin. Bu ör­ne­ği biz­zat ben ya­şa­dım. 1396 be­le­di­ye­nin 883'ünde arıt­ma te­si­si yok. 87 be­le­di­ye­nin ka­na­li­zas­yon şe­be­ke­si yok kı­yı­lar­da. Yine kıyı be­le­di­ye­le­ri­nin yüzde 28'nin arıt­ma hiz­me­ti yok. Son ola­rak Tur­me­pa'nın en iyi ba­şa­rı­sı 8 mil­yon in­sa­nın eği­tim gör­me­si­dir. Tur­me­pa'da ça­lı­şa­rak aile ge­çin­di­re­mez­si­niz.” dedi. Öz­ku­ral “Biz bun­la­rı sev­di­ği­miz için ya­pı­yo­ruz ara­mız­dan kötü insan çık­maz” di­ye­rek bir slayt gös­te­ri­mi daha iz­let­tik­ten sonra ko­nuş­ma­sı­nı son­lan­dır­dı.
Öz­ku­ral'ın ar­dın­dan ko­nu­şan İbra­him Ünsal özet­le “Çevre Ko­ru­ma ve Kont­rol Daire Baş­kan­lı­ğı ola­rak he­de­fi­miz çevre dostu temiz Muğla. Gö­re­ve gel­di­ği­miz gün­den bu yana çev­re­nin ko­run­ma­sı adına azami gay­ret gös­te­ri­yo­ruz. Katı atık üze­ri­ne de­po­la­ma te­sis­le­ri­nin, haf­ri­yat de­po­la­ma sa­ha­la­rı­nın tıbbi atık ste­ri­li­zas­yo­nu gibi asli gö­rev­le­ri­mi­zin dı­şın­da iklim de­ği­şik­li­ği ve sür­dü­rü­le­bi­lir ener­ji eylem planı su ayak izi ve Muğla'da iklim de­ği­şi­mi­nin azal­tı­mı, mavi deniz, temiz kı­yı­lar gibi pro­je­ler­de yü­rü­tü­yo­ruz. Bun­lar­dan kı­sa­ca bah­se­de­yim. İklim de­ği­şik­li­ği ve ener­ji eylem pla­nı­nı ta­mam­la­dık. İli­mi­zin iklim de­ği­şik­li­ğin­de­ki yeri. Ener­ji­miz ne du­rum­da? Ye­ni­le­ne­bi­lir ener­ji kay­nak­la­rı­nın du­ru­mu nedir? 2016 yı­lın­da su ayak izi­mi­zi çı­kart­tık. Gri, siyah su ayak izi, kent­sel su ayak izi, büt­çe­si­ni he­sap­la­ma­ya ça­lış­tık. Ne kadar atık su üre­ti­yo­ruz? Bun­la­rın ne ka­da­rı­nı arı­tı­yo­ruz ve neler ya­pa­bi­li­riz nok­ta­sın­da ça­lış­ma­lar yap­tık. De­niz­le­ri­mi­zin ve kı­yı­la­rı­mı­zın te­miz­li­ği ile il­gi­li en son pro­je­miz mavi deniz temiz kı­yı­lar pro­je­si. Bü­yük­şe­hir ku­rul­du­ğun­dan beri bu pro­je­ye azami gay­ret gös­te­ri­yo­ruz. Sağ­lık­lı Kent­ler Bir­li­ğin­den bu ko­nu­da sağ­lık ve çevre ka­te­go­ri­sin­de bi­rin­ci­lik ödü­lü­müz var daire baş­kan­lı­ğı ola­rak. Ak­ya­ka'da ve Göcek'te atık kabul te­si­si­miz var.” söz­le­riy­le ça­lış­ma­la­rı­nı ka­tı­lım­cı­la­ra ak­tar­dı.
Datça Be­le­di­ye­si'ni tem­si­len ko­nuş­ma yapan İlke Cu­ra­cı“Su­nu­mum­da Datça'mızın özel­lik­le­ri Be­le­di­ye­mi­zin yap­tı­ğı ça­lış­ma­lar. Deniz kir­li­li­ği ile ala­ka­lı Datça'da var olan teh­dit­ler ile ala­ka­lı kısa kısa bil­gi­len­dir­me­ler ya­pa­ca­ğım. 235 ki­lo­met­re Datça'nın kıyı bandı var. Bu sahil ban­dın­da top­lam­da 52 tane ko­yu­muz var. İlçe­miz­de şu­an­da 9 tane mavi bay­rak­lı pla­jı­mız var. Datça'nın ken­di­ne ait en­de­mik bitki ve hay­van tür­le­ri var. Bu se­bep­le il­çe­miz 1990 yı­lın­da Ba­kan­lar Ku­ru­lu Ka­ra­rıy­la özel ko­ru­ma çev­re­si ola­rak ilan edil­miş. Özel ko­ru­ma çev­re­sin­de var olan canlı çe­şit­le­rin­de en çok dik­kat çe­ken­ler ca­ret­ta­ ca­ret­ta­lar, deniz alg­le­ri, deniz ça­yır­la­rı, ba­lık­lar (184) tür, kuş­lar, me­me­li­ler, Ak­de­niz foku, Datça Hur­ma­sı­dır. Bizim de­niz­le­ri­mi­zi ve kı­yı­la­rı­mı­zı teh­dit eden un­sur­lar neler? Nü­fu­sun ar­tı­şı, tu­rist sa­yı­sı­nın ar­tı­şı, kaçak ya­pı­lar, ruh­sa­tı ol­ma­yan iş­let­me­ler, atık sular, tekne atık­la­rı, ta­rım­sal fa­ali­yet­ler­dir. 2013 yı­lın­dan 2017 yı­lı­na kadar ki nü­fu­sun ar­tı­şı yak­la­şık 3 bin ki­şi­lik bir nüfus ar­tı­şı söz ko­nu­su. Bu da in­san­la­rın oluş­tur­du­ğu çev­re­sel kir­li­li­ğin ar­tı­şı an­la­mı­na ge­li­yor.” dedi. Tu­rizm nok­ta­sın­da­ki ve­ri­le­re de de­ği­nen Cu­ra­cı “66 bin 700 yol­cu­dan 84 bin 500 kişi ta­şın­mış fe­ri­bot ile. Nüfus ar­tı­şıy­la Datça artık ken­di­ne ye­te­me­me­ye baş­lı­yor. İmarla il­gi­li­de çe­şit­li so­run­lar var. Kaçak ya­pı­la­ra da de­ği­necek olur­sak Me­su­di­ye'de son 5 yılda 53, Pa­la­mut­bü­kü' nde 77 kaçak yapı ya­pıl­mış­tır. Kaçak yapı demek alt­ya­pı­sı ol­ma­yan bir yerde atık su­la­rın, pis su­la­rın yer altı su­la­rı­na, sa­hi­le yakın nok­ta­lar­da direk de­ni­ze ka­rış­ma­sı an­la­mı­na ge­li­yor.2017 yı­lın­da fa­ali­ye­te giren atık su arıt­ma te­si­si­miz var bu arıt­ma te­si­si­mi­zin özel­lik­le­ri kla­sik aktif çamur sis­te­miy­le ça­lı­şan tek­no­lo­jik bir arıt­ma sis­te­mi­miz var. 2 adet terfi is­tas­yo­nu­muz var. 80 bin ki­şi­ye hiz­met ve­re­bi­lecek bir ka­pa­si­te­si var. Bu yıl fa­ali­ye­te gi­recek olan bir ça­lış­ma­mız var. Datça'nın en meş­hur yeri liman as­lın­da bir ba­lık­çı ba­rı­na­ğı­dır. Bu­ra­ya li­sans­lı bir atık kabul te­si­si yap­tık. Bu sene iti­ba­riy­le fa­ali­ye­ti­ne baş­la­mış ola­cak. 35 yat­lık ka­pa­si­tey­le gelen yat­la­rı mi­sa­fir etmek için kul­la­nı­yo­ruz.” dedi.Ko­nuş­ma­cı­lar­dan Nedim Öz­de­mir özet­le “Tu­riz­min ana kay­na­ğı sudur. Su ol­ma­dan tu­rizm olmaz. Bod­rum'da kışın bir ki­şi­ye 5 tane ev dü­şü­yor yani müt­hiş bir be­ton­laş­ma var. Beton bi­na­la­rın­da en çok ih­ti­ya­cı olan şey su. Doğal kay­nak­la­rı­mız hızla yok olu­yor. Suyun ka­li­te­si bo­zu­lu­yor. Ge­lecek yıl­lar­da en önem­li so­run­lar­dan biri su ola­cak. De­ni­ze tatlı suyun ka­rış­ma­sıy­la can­lı­la­rın yaşam alan­la­rı­nı kı­sıt­la­dık. Kı­zıl­de­niz'e dalın ufak bir parça al­ma­nın be­de­li 5 bin dolar ve 6 ay ha­pis­tir. Ama bizim ül­ke­miz­de durum böyle iş­le­mi­yor, sü­rek­li dalış ger­çek­leş­tir­dik­le­ri için ka­li­te dü­şü­yor” dedi.30 yılı aşkın sü­re­dir, de­niz­ci­lik ve ga­ze­te­ci­lik üze­ri­ne ça­lış­ma­lar yapan Meriç Kö­ya­ta­sı pa­nel­de son ola­rak ko­nuş­ma yapan isim oldu. Ör­nek­le­riy­le ka­tı­lım­cı­la­rı şa­şır­tan Kö­ya­ta­sı iç­ti­ği su şi­şe­si­ni eliy­le bu­ruş­tur­duk­tan sonra “Gö­rü­yor­su­nuz için­de­ki su bi­tin­ce bunun hacmi kü­çü­lü­yor ama yat­çı­lar bu şi­şe­nin içi do­luy­ken bun­la­rı yat­la­rı­na alı­yor­lar, şi­şe­nin hacmi dü­şün­ce on­la­ra bu çöp faz­la­lık ge­li­yor” söz­le­riy­le ka­tı­lım­cı­la­rın dik­ka­ti­ni çekti. Kö­ya­ta­sı özet­le “ Temiz deniz he­pi­mi­zin ara­dı­ğı bir şey. Bir ta­raf­tan temiz deniz için uğ­ra­şı­yo­ruz. Bu pa­ne­li üni­ver­si­te­nin dü­zen­li­yor ol­ma­sı benim çok ho­şu­ma gitti. Datça'nın bir ya­pı­sı var tarım ve tu­rizm. Tarım alanı aza­lır­ken zirai ilaç­lar arttı.” dedi. Kö­ya­ta­sı bu­ra­da an­la­tı­lan te­orik nok­ta­la­ra değil daha çok fa­ali­yet­sel nok­ta­la­ra dik­kat et­me­miz ge­rek­ti­ği­nin al­tı­nı çizdi.
Pa­ne­lin son­lan­ma­sı­nın ar­dın­dan ka­tı­lım­cı pa­ne­list­le­re te­şek­kür bel­ge­le­ri ve­ril­di.