ÖZNUR ÖZGÜR İLE “KÜ­TÜP­HA­NECİLİK HAF­TA­SI”

Rıza EZER :Oku­yu­cu­la­rın sizi ve yap­tı­ğı­nız işi tam ola­rak an­la­ma­la­rı adına ken­di­ni­zi ve işi­ni­zi biraz an­la­ta­bi­lir mi­si­niz? Kü­tüp­ha­ne­ci­lik mes­le­ği­nin zor yan­la­rı neler? İşi­niz­den mem­nun mu­su­nuz?
Öznur Özgür :Bizim işi­miz ilk ba­kış­ta ki­tap­la­rı oku­yu­cu­la­ra ödünç ver­mek ve on­la­rı geri iade almak raf­la­ra diz­mek şek­lin­de gö­rü­lü­yor ama öyle değil. Bizim hiz­met ala­nı­mız ta­ma­men bil­gi­yi ih­ti­ya­cı olan ki­şiy­le bu­luş­tur­mak, bu bilgi edebi bilgi ola­bi­lir, sa­nat­sal ve bi­lim­sel bilgi ola­bi­lir. Çe­şit­li­lik faz­la­dır ama ki­tap­la oku­yu­cu­yu değil esas olan bil­giy­le oku­yu­cu­yu bu­luş­tur­mak bizim ama­cı­mız. Bunu da ko­lay­laş­tı­ra­cak bir takım yön­tem­le­ri­miz var. Tek­nik yön­tem­le­ri Üni­ver­si­te eği­ti­min­de ka­za­nı­yo­ruz. Uy­gu­la­ma ala­nın­da yeni po­li­ti­ka­lar­la ça­lış­tı­ğı­mız kü­tüp­ha­ne­nin oku­yu­cu po­tan­si­ye­li­ne göre onu ge­liş­ti­ri­yo­ruz. Biz halk kü­tüp­ha­ne­le­rin­de 7'den 70'e her­ke­sin ya­rar­lan­dı­ğı kü­tüp­ha­ne­ler­de De­we­yOn'lu Sı­nıf­la­ma Sis­te­mi­ni kul­la­nı­yo­ruz. (ki­tap­la­rı ko­nu­la­rı­na göre sı­nıf­lan­dır­mak) bu sis­tem dünya üze­rin­de ne kadar konu varsa sis­te­ma­tik ola­rak konu baş­lık­la­rı ha­lin­de lis­te­len­miş 4 cilt­lik bir eser­dir. Bu 4 cilt­lik eser­den ya­rar­la­na­rak aynı ko­nu­da olan ki­tap­la­rı aynı nu­ma­ra­lar­la raf­la­rı ona göre di­ze­riz. Yani oku­yu­cu gel­di­ğin­de ör­ne­ğin bö­cek­ler­le il­gi­li bir kitap arı­yor­sa, bö­cek­ler­den de tüylü bö­cek­ler gibi on­la­rın hep­si­nin ayrı ayrı nu­ma­ra­sı var­dır. Oku­yu­cu rafa git­ti­ğin­de tek bir kitap değil bir yığın kitap bulur. O açı­dan bak­tı­ğı­mız­da kü­tüp­ha­ne hiz­me­ti çokta basit bir hiz­met değil. Ni­te­kim 4 yıl bo­yun­ca aka­de­mik eği­tim alın­dık­tan sonra bu işin or­ga­ni­zas­yo­nu ya­pı­la­bi­li­yor. Kü­tüp­ha­ne­ci­lik mes­le­ği­nin zor yan­la­rın­dan bir ta­ne­si de halk kü­tüp­ha­ne hak­kın­da çokta fikir sa­hi­bi değil. Ki­ta­bı alıp oku­yup geri iade etmek ola­rak, basit ku­rum­lar ola­rak gö­rü­yor­lar. Po­tan­si­yel bil­gi­yi on­la­ra an­la­ta­bil­mek bizim açı­mız­dan zor çünkü im­kan­la­rı­mız sı­nır­lı, ile­ti­şim ola­nak­la­rı­mız sı­nır­lı. Bilgi po­tan­si­ye­li­miz var ama bunu oku­yu­cuy­la bu­luş­tur­mak­ta güç­lük çe­ki­yo­ruz. İşim­den çok mem­nu­num, çok se­vi­yo­rum mes­le­ği­mi.
.R.E:Kü­tüp­ha­ne­ler­den nasıl ya­rar­la­na­bi­li­riz? Hangi gün­ler­de ve sa­at­ler­de açık olu­yor kü­tüp­ha­ne?
Ö.Ö:Kü­tüp­ha­ne­ler­den ya­rar­lan­ma il­ko­kul eği­ti­min­de baş­lı­yor, öğ­ret­men­le­rin öğ­ren­ci­le­ri bi­linç­len­dir­me­si lazım. Son­ra­sın­da anne baba ne kadar kü­tüp­ha­ne­den ha­ber­dar ise ço­cuk­ta o kadar ha­ber­dar olu­yor. Ki­tap­la oku­yu­cu­nun bu­luş­ma­sı zor değil. Ça­lış­ma sa­at­le­ri ola­rak pazar ve pa­zar­te­si gün­le­ri ka­pa­lı­yız. 08.30-17.30 ara­sın­da hiz­met ve­ri­yo­ruz.
R.E:Kü­tüp­ha­ne­yi kim­ler kul­la­nı­yor? Üye olmak ge­re­kir mi? Ki­tap­lar ödünç ve­ri­lir mi?
Ö.Ö:Halk kü­tüp­ha­ne­si ol­du­ğu­muz için 7'den 70'e her­kes kul­la­nı­yor. Öğ­ren­ci­ler, ev ha­nım­la­rı, esnaf her­kes kü­tüp­ha­ne­mi­zi kul­la­na­bi­lir. Ödünç kitap almak için T.C nu­ma­ra­nız ile bir­lik­te üye kaydı ya­pı­yo­ruz. Üye­lik 1 yıl ge­çer­li olu­yor. Üye­li­ği ye­ni­le­ye­rek 1 yıl daha devam edi­yor. Sa­de­ce eve kitap almak is­ti­yor­sa­nız 15 gün­lü­ğü­ne tek se­fer­de 3 kitap alma şan­sı­nız var. Adres ve ile­ti­şim bil­gi­le­ri­ni­zi alı­yo­ruz kay­de­di­yo­ruz. İrti­bat ku­ra­bil­mek için.
R.E:Datça Halk Kü­tüp­ha­ne­sin­de kaç tane kitap var? Bu ki­tap­lar hangi sık­lık­la gün­cel­le­ni­yor?
Şu­an­da 17 bine yakın ki­ta­bı­mız var. Bu sayı önü­müz­de­ki yıl 19 bin ola­cak gibi. Çünkü çok fazla kitap ba­ğı­şı var, sağ olsun Dat­ça­lı­lar kü­tüp­ha­ne­ye ol­duk­ça fazla kitap ba­ğı­şın­da bu­lu­nu­yor­lar. Ki­tap­la­rın gün­cel­len­me­si­ne ge­lecek olur­sak Ba­kan­lı­ğın her yıl kitap alma öde­nek­le­ri olu­yor. Yılın so­nu­na doğru biz lis­te­ler yol­lu­yo­ruz veya adet be­lir­ti­yo­ruz bunu kesin ala­cak­lar diye bir kural yok. Öde­ne­ğe göre ocak ve mart ayı iti­ba­riy­le Genel Mü­dür­lük An­ka­ra'dan alı­yor, kü­tüp­ha­ne­le­re da­ğı­tı­yor. Birde yıl bo­yun­ca oku­yu­cu­dan gelen her ki­ta­bı bi­rik­ti­ri­yor yıl so­nun­da ko­mis­yon kurup kü­tüp­ha­ne için­de kul­la­nı­la­bi­lir ni­te­lik­te olup ol­ma­dı­ğı­na ko­mis­yon­la karar ve­ri­yo­ruz. Oku­yu­cu­nun ba­ğış­la­dı­ğı ki­tap­lar çok daha fazla rağ­bet gö­rü­yor. Çünkü o yö­re­nin in­sa­nı 3 aşağı 5 yu­ka­rı aynı ki­tap­la­rı oku­yor.
R.E:Kü­tüp­ha­ne sa­lo­nun­da in­ter­net­ten ya­rar­la­nı­la­bi­li­yor mu?
Bizim şu­an­da oku­yu­cu­ya yö­ne­lik 9 tane bil­gi­sa­ya­rı­mız var. Be­da­va in­ter­net hiz­me­ti­miz var. Kü­tüp­ha­ne­ler­de hiç bir ücret pa­ra­lı de­ğil­dir.
.R.E: Yap­tı­ğı­nız işi Tür­ki­ye'de veya dün­ya­da bir ta­nı­mı var mı?
Ye­ni­çağ­da kü­tüp­ha­ne­ci­lik den­mi­yor. Yeni adı bilgi ve belge yö­ne­ti­mi. Üni­ver­si­te eği­ti­min­de de­kü­tüp­ha­ne­ci­lik bö­lü­mü den­mi­yor. Kü­tüp­ha­ne­ler­de artık bilgi sa­de­ce ki­tap­lar­da değil mik­ro­fon­lar­da, cd­ler­de, mik­ro­çip­ler­de, veri ta­ban­la­rın­da da yer alı­yor.
.R.E:Kü­tüp­ha­ne oluş­tur­ma­nın veya bir kü­tüp­ha­ne ya­rat­ma­nın ilk adımı nedir?
İlk adımı uygun mekan bul­mak. Kü­tüp­ha­ne­ler büyük me­kan­lar­dır oda oda ol­maz­lar. Bir­çok ma­ter­ya­li er­go­no­mik şe­kil­de dü­zen­le­me­niz ge­re­kir. Ses­siz­lik önem­li­dir. Ma­ter­yal­ler bir­bi­ri­ne ne çok yakın ne de çok uzak ol­ma­lı­dır. Me­kan­dan sonra kü­tüp­ha­ne­nin ne­re­de kul­la­nı­la­ca­ğı önem­li­dir. Üni­ver­si­te için­de mi, il­köğ­re­tim için­de mi, has­ta­ne için­de mi, köy, ilçe buna göre po­li­ti­ka be­lir­le­mek ge­re­kir. Ko­lek­si­yo­nu buna göre oluş­tu­rur­su­nuz. Maddi ge­li­ri­ni­zi, kay­nak­la­rı­nı­zı be­lir­ler­si­niz. Raf­la­ra yer­leş­ti­rir, oku­yu­cuy­la bel­ge­le­ri­ni­zi bu­luş­tu­rur­su­nuz.
R.E:Bir kü­tüp­ha­ne oluş­tu­rur veya dü­zen­ler­ken kar­şı­nı­za ne gibi zor­luk­lar çı­kı­yor? Zor­luk­la­rı aşmak için nasıl bir yön­tem iz­li­yor­su­nuz?
Ö.Ö:Per­so­nel so­ru­nu ya­şı­yo­ruz. Ka­li­fi­ye per­so­nel, bil­gi­sa­yar­dan an­la­yan, kü­tüp­ha­ne­ci­lik eği­ti­mi almış, tec­rü­be­li per­so­nel lazım. Öde­nek her ku­rum­da ol­du­ğu gibi bi­zim­de so­ru­nu­muz. Açık­ça­sı esnaf, yerel halk kü­tüp­ha­ne­ye des­tek ol­mu­yor. Rica et­ti­ği­miz du­rum­lar­da çokta po­zi­tif ce­vap­lar ala­mı­yo­ruz.
. R.E:Kü­tüp­ha­ne­le­rin ge­le­ce­ği­ni nasıl gö­rü­yor­su­nuz? Her şeyin di­ji­tal­leş­ti­ği her­ke­sin ara­dı­ğı her şeyi internetten  ulaş­tı­ğı dö­nem­de hala ge­le­nek­sel kü­tüp­ha­ne­ler nasıl var­lık­la­rı­nı sür­dü­re­bi­li­yor?
Ö.Ö:Kü­tüp­ha­ne­ci­lik mes­le­ği­nin adı bilgi ve belge yö­ne­ti­mi­dir. Artık kü­tüp­ha­ne­ler­de sa­de­ce ki­tap­lar ol­ma­dı­ğı için. Go­og­le doğ­ru­lu­ğu is­pat­lan­ma­mış bil­gi­ler­le dolu bir havuz dü­şü­nün. Eli­ni­ze ha­vu­za atıp bah­tı­ma ne çı­kar­sa deyip bilgi almak. Kü­tüp­ha­ne­ler­de di­ji­tal bil­gi­ler­de var. İmkan­la­rı­mız el ver­me­se de bu­ra­da ol­ma­sa da cd ve mik­ro­fon or­ta­mın­da ki­tap­lar var. Te­sa­dü­fen değil da­ta­yı ya­za­rak bil­gi­ye ula­şa­bi­li­yor­su­nuz. Kü­tüp­ha­ne­le­rin so­ru­nu bunu oku­yu­cu­ya an­la­ta­ma­mak. Av­ru­pa ve Ame­ri­ka'da kü­tüp­ha­ne­ler ortam ola­rak daha dar ama çok daha fazla bilgi ve­ri­yor­lar. Kü­tüp­ha­ne­ler ge­le­cek­te yok ola­cak diye bir şey yok. Kü­tüp­ha­ne­ler­de çağa ayak uy­du­ru­yor­lar.
R.E.Dün­ya­da­ki ya­yın­cı­lık ve kü­tüp­ha­ne trend­le­ri­ni takip edi­yor mu­su­nuz?
Ö.Ö:Müm­kün ol­du­ğu kadar ga­ze­te, dergi o tür ya­yın­lar­dan değil ama in­ter­net­te bizim mes­lek grup­la­rı­mız var.
Ortak pay­la­şım­lar­da bu­lun­du­ğu­muz on­li­ne ola­rak, fa­ce­bo­ok üze­rin­den soh­bet ede­rek ye­ni­lik­ler­den ha­ber­dar ol­ma­ya ça­lı­şı­yo­ruz. Kü­tüp­ha­ne­ci­lik der­ne­ği var­dır. Tür­ki­ye Kü­tüp­ha­ne­ci­ler Der­ne­ği mer­ke­zi An­ka­ra'dadır. Üni­ver­si­te Aka­de­mik Kü­tüp­ha­ne­ci­ler Der­ne­ği var­dır birde on­la­rın yeni ya­yın­la­rı var­dır. Cum­hu­ri­yet Üni­ver­si­te­si'nde uzman kü­tüp­ha­ne­ci ola­rak ça­lış­tım. Sağ­lık ne­den­le­riy­le Kül­tür Ba­kan­lı­ğı'na geçiş yapıp Datça'ya tayin is­te­dim. Yak­la­şık 7 yıl­dır bu­ra­da görev ya­pı­yo­rum.